Dorje (vajra,
bliksemschicht) en Bel
Bel (Sanskr.: ghanta; Tib.: drilbhu) en
diamanten scepter of bliksemschicht (Sanskr.: vajra; Tib.: dorje) zijn de
symbolen van wijsheid en methode.
De dorje is symbool voor het
onvernietigbare, het mannelijke principe, het heilsmiddel.
De bel is symbool voor de leegte, het vrouwelijke principe, de
wijsheid.
Als deze twee samengaan wordt innerlijke mystieke eenheid bereikt.
De bel is een klankinstrument dat geesten en goden
oproept.
In Boeddhistische puja's
(gebedsdiensten) wordt de bel geluid op het moment dat de Boeddhavorm, voor wie
het ritueel wordt gehouden, in de ruimte aanwezig is. De klank van de bel wordt
beschouwd als een offerande aan Boeddha.
Bellen worden vervaardigd van brons, waarin vaak ook
zilver is verwerkt; de klank wordt mede bepaald door het zilvergehalte van de
bel. De keus van de klank is zeer persoonlijk. 'Je moet afgaan op je eigen
hartgevoel.'
In puja (groepsgebed,
offerdienst) en sadhana (individuele
zelfverwerkelijkingsmethode) worden bel en dorje
gehanteerd bij de rituele handgebaren, de mudra's
(uitleg mudra's: zie aldaar). Als degene die het
ritueel uitvoert, de innerlijke mystieke eenheid wil uitdrukken, kruist hij de
handen ter hoogte van het hart in de mahamudra, die
een staat van zijn uitdrukt die de meest volledige verlichting belichaamt. (Maha = groot, mu = leegte van wijsheid, dra = alles. Men
vertaalt mahamudra meestal kortweg met 'groot
symbool').
Pas als een leerling voldoende initiaties op het pad
van verlichting heeft ontvangen van de lama, mag hij in de tantrische
traditie een eigen bel en dorje hanteren. Men gaat er
hierbij vanuit, dat enkel het vasthouden van de heilige voorwerpen volstrekt
geen effect heeft; de werking is er pas wanneer het hart in staat is de
symbolische betekenis tot zich door te laten dringen - en plaats te laten
vinden!
Wie, aangetrokken tot de zuivere klank van de bel,
er zelf een heeft aangeschaft en haar als meditatieobject wil gebruiken, kan proberen
in ieder geval de symbolische betekenis zo goed mogelijk tot zich door te laten
dringen. De leegte wordt
door de klank gesymboliseerd. Die klank is namelijk niet een op zichzelf staand
ding, ze ontstaat pas als er een klok is, een klepel, en iemand die beide met
elkaar in aanraking brengt. Uit deze aanraking volgt dan het geluid. Dit geluid
ontstaat dus vanuit de leegte en verdwijnt ook weer in de leegte. Een oefening
met de bel zou dan ook deze kunnen zijn: maak uw geest leeg, laat alle verschijnselen,
die zich daarin voordoen, wegvallen. Wanneer uw geest zo leeg mogelijk is, laat
dan de bel klinken. Luister hoe het geluid ontstaat, hoe het doorklinkt en hoe
het tenslotte weer ophoudt...
Dorje en bel zijn slechts
uiterlijke symbolen van een innerlijke staat van zijn, maar hun uiterlijk zelf
is ook volkomen symbolisch.