Publikaties

Sluiting Wereldwinkel Zetten  

De Wereldwinkel in Zetten sluit op 4 juni definitief de deur. De medewerkers willen alle klanten bedanken voor hun steun aan de winkel en aan de producenten in de Derde Wereld. Gelukkig zijn er in de regio nog genoeg wereldwinkels om fairtrade producten te blijven kopen en zo de producenten te blijven steunen.

Hoe neem je een moeilijke beslissing? Wikken en wegen. Plussen en minnen. Sommigen kunnen snel de knoop doorhakken, anderen komen er nooit uit. Bestuur en medewerkers van de Wereldwinkel hebben er best lang over gedaan om met pijn in hun hart het besluit te nemen de winkel te sluiten. Maar nu is het zover: de verkoopactiviteiten worden in juni gestopt. Geen andere keus eigenlijk: al jaren daalden de omzetcijfers en van economisch herstel in de detailhandel is helaas nog  geen sprake.

”Partir, c’est mourir un peu” (weggaan is een beetje doodgaan) zegt het Franse spreekwoord. Een beetje doodgaan is overdreven, maar toch zal menigeen wat weemoed voelen. De Wereldwinkel was immers jarenlang een begrip in Zetten en omgeving. Al in 1979 werd er gestart met de verkoop van fairtrade artikelen op de Zettense markt. In 1985 vestigde de Wereldwinkelgroep een vast verkooppunt in het gebouw van galerie De Sleedoorn. Daarna, in 2003, verhuisde de winkel naar zijn huidige plek, op de hoek van de Hoofdstraat en de Bakkerstraat bij de markante blauwe steen. Jarenlang werden er producten verkocht die door producenten in de Derde Wereld gemaakt werden. Allemaal om hun levensomstandigheden  te verbeteren.

 Veel mensen zullen iets uit de Derde Wereld in hun huis hebben staan! Mocht u daar nog iets aan toe willen voegen of iemand iets cadeau willen doen: in de maanden april en mei is er een grote OPHEFFINGSUITVERKOOP. Alles moet weg, inclusief inventaris, daarom is er een korting van 40% op alle nonfood producten.

Met de sluiting van de Wereldwinkel komt er ook een eind aan alle maandelijkse stukjes, die al ongeveer tien jaar in de Dorpskrant verschijnen. Rest mij nog de lezers erop te wijzen dat het fairtrade gedachtengoed nog volop te vinden is in andere Wereldwinkels, zoals die in Elst en in Wageningen. Het zal geen moeilijke beslissing zijn om in Wereldwinkels te blijven kopen!

Paulien van Ingen-Krijt

Door de aanstaande sluiting is het telefoonnummer van de Wereldwinkel vanaf 1 mei gewijzigd.  Het nieuwe nummer wordt  0623535925

Schalen uit Tunesië Foto  'Matoesjka productions'

Een vreemde taal leren is geen sinecure. Zeker als het geheugen in de loop der jaren wat af laat weten. Dat woorden meerdere betekenissen kunnen hebben, maakt het extra verwarrend.  Stel je leert Duits. Je hebt in je hoofd gestampt dat het woord ”Tor” poort of hek betekent. Dan kijk je naar een voetbalwedstrijd en schreeuwt een voetbalverslaggever keihard: ”Tor.” ”Waar is die poort”, denk je dan in opperste onzekerheid. Niet wetend dat het ook “”goal”” betekent.

In het Nederlands is bv het woord ”schaal” zo’n woord met meerdere betekenissen.  Groningers beven onder de schaal van Richter, wandelende kaartlezers puzzelen op schaal 1:20.000 en een kuiken worstelt zich uit de eierschaal. Dan heb je natuurlijk de schaal waarin iets opgediend wordt. Schalen die je in de Wereldwinkel koopt. Uit Tunesië bv: een land waar grote verschillen zijn tussen arm en rijk. De grote groep armen is laag of niet geschoold en de werkeloosheid is groot. Een van de manieren om toch inkomen te verdienen is het traditionele pottenbakkerswerk. Vaak zijn de werkplaatsen aan huis, want van oudsher werkte de hele familie mee met het handmatig vervaardigen van fraai gedecoreerde schalen en schaaltjes.

De Twinning Company is een importeur van veel authentieke producten uit Tunesië. Hun beleid is erop gericht werkgelegenheid te creëren in kleinschalige ondernemingen en zodoende de ontwikkeling van de onderste lagen van de samenleving te stimuleren.

Een van die bedrijfjes is gevestigd in Nabeul. Hier zijn ongeveer twintig mensen betrokken bij de productie van aardewerk. Er werken evenveel mannen als vrouwen en aan het hoofd van de afdeling staat een vrouw die op een goede manier leiding geeft en zorg draagt voor het personeel. Bij het ontwerpen van de patronen voor de schalen werken een viertal dove vrouwen, wat vrij uitzonderlijk is in Tunesië. Deze werkneemsters reizen elke dag naar Nabeul en krijgen een salaris dat boven het gemiddelde ligt. Naast de ontwerp- en productieafdeling is er nog een inpakafdeling. Hier werkt een man van middelbare leeftijd, die de producten zorgvuldig inpakt voor verzending.

Via Twinning Company komen de schalen terecht in de Wereldwinkels, waar ze kleur en fleur geven aan de schappen. Voor een beter bestaan van kleinschalige Tunesische pottenbakkers.

SMAKEN VERSCHILLEN  Foto  'Matoesjka productions'

“Over smaak valt niet te twisten”, zegt het spreekwoord. Dat geldt al helemaal op het gebied van eten. Het is: “Ha, lekker” of: “Dat lust ik niet”. Met kleine kinderen leidt dat soms tot ware veldslagen aan tafel, als pa en ma vinden dat het bord groente leeg moet en het kind met een wrokkig gezicht besluit dit niet te doen. Zelf maak ik, als kinderen komen eten, altijd macaroni met ham en kaas. Gegarandeerd goede sfeer aan tafel en lege borden. Pasta is een van de internationale gerechten die in de loop der jaren zijn intrede heeft gedaan in de Hollandse keuken. De traditionele spruitjeslucht is verjaagd door de geur van nasi, shoarma, spaghetti, pizza en paella. De Wereldwinkel is bij uitstek de plaats voor de wereldkeuken. Niet alleen wat betreft de vertrouwde producten als rijst, mie, rietsuiker en kruiden, maar er zijn ook allerlei attributen verkrijgbaar om eten in te bereiden: immers exotische gerechten vragen soms om andere keukenspullen dan de braadpan.

Neem bv de veel verkochte de tajine. Dat is een geglazuurde, terracotta pot met een hoge puntige deksel, waarin stoofschotels worden bereid. Ze zijn er in allerlei maten en in de prachtigste kleuren. De inhoud van de pot wordt langzaam gaar gestoofd, waarbij weinig vet of vocht nodig is. Dit stoven kan zowel op gas (wel met een vlamverdeler!) als in de oven. De smaken van de verschillende ingrediënten krijgen door het stoven goed tijd om op elkaar in te werken. De aroma en de voedingsstoffen blijven zo optimaal bewaard. De tajine komt uit Noord-Afrika, waar ze boven een houtvuur verwarmd wordt. In Marokko wordt het gerecht direct uit de tajine gegeten met behulp van stukken brood. Ook de saus onderin de schotel wordt met brood opgedept.

In de Wereldwinkel krijgt u bij aankoop van een tajine informatie en tips plus een heerlijk recept om te proberen. Maak kennis met de wereldkeuken in de Wereldwinkel: een zaak waar het goed is dat smaken verschillen.

                                Vrienden  Foto  'Matoesjka productions'

Vriendschap is een veel bezongen iets. ”With a little help from my friends”, zongen de Beatles. ”Vrienden, waren wij niet altijd vrienden”, zong het beroemde vriendenpaar Ramses Shaffy en Liesbeth List in het lied Samen. Mijn driejarige kleindochter zingt heel overtuigend ”Bij de hand, bij de hand, pak je vriendje bij de hand”. 

Wat is eigenlijk vriendschap? Al filosoferend over dit idee, trof ik in de boekenkast een vergeten Engelstalig boekje aan getiteld What is a friend? Het bevat citaten over vriendschap van allerlei  schrijvers, dichters en andere meer of mindere beroemdheden. Een greep hieruit: You are my friend, no power have I, to name a dearer, closer tie. (Charles Russell Wakely). To love someone means to see him as God intended him ( Dostoyevski). What is a friend? It is a person with whom you dare to be yourself. You can laugh with him, weep with him and pray with him (Anonymous) Deze is ook het overdenken waard: It is noble to have a friend, but still nobler to be a friend ( Richard Wagner) 

Tja..Welke woorden kies je om het begrip vriendschap te omschrijven? Saamhorigheid is misschien een goed woord in dit verband. Of dierbaar of waardevol. 

Vriendschap moet wel onderhouden worden. Dat kan met een goed gesprek en een attentie op z’n tijd. Daarom worden in de Wereldwinkel de komende maand veel cadeaus gekocht voor vrienden. Heel populair hierbij is de zogenaamde vriendenkring. Het is een beeldengroep(je) van figuren die gearmd in een kring staan. Het aantal varieert.  Deze vriendenkringen zijn waarschijnlijk gebaseerd op voorwerpen uit de streek Colima in het Noordwesten van Mexico. Ze stammen uit de periode van 2000 voor Chr. tot 300 na Chr., dus ver voor de komst van de Europeanen. In het midden wordt nu vaak een waxinelichtje geplaatst. Deze bestonden toen nog niet. Oorspronkelijk stond er een balspeler in de kring. De elkaar omarmende figuren dragen meestal tulbandachtige hoofdbedekkingen en stellen gewoonlijk dansers voor. Veel van deze beeldjes zijn als grafgift gevonden in de bekende schachtgraven van Colima en Nayarit. De grote belangstelling voor de prachtige vormen van dit oude aardewerk heeft de bewoners geïnspireerd tot de moderne versies van de beeldjes. In de Wereldwinkel zijn verschillende modellen verkrijgbaar, passend bij elke vorm van vriendschap. 

U hoeft geen zanger, dichter, schrijver of beroemdheid te zijn om gevoelens van vriendschap uit te drukken. Een simpele vriendenkring zegt genoeg. 

Afval

Oostenrijk is een prachtig land. Adembenemende vergezichten vanaf hoge toppen, luchtzuivere alpenweiden en bloemenbalkons met een waterval aan geraniums. Het is ook een schoon land. Afval wordt niet gedoogd en moet strikt gescheiden worden in de daartoe bestemde bakken. Plastic, papier, blik, glas, bio, etc. ”Restafval moeten we apart aanbieden”, vertrouwde de eigenaar van het vakantieappartement ons zuinigjes toe. Naar verluid wordt dat ook nog gecontroleerd. Of er soms een appelschilletje tussen zit! Maar soms is niet duidelijk in welke bak het afval hoort. Dat levert verwoede discussies op. Moet het koffiedrab uit het papieren filterzakjes? Moet het plastic van het kaaspapier gescheurd? Horen de volgesnoten papieren zakdoekjes bij restafval of papier?

In veel Derde Wereldlanden belandt het afval gewoon op straat en staat afvalscheiding in het gunstigste geval nog in de kinderschoenen. Of het wordt, zoals bij veel van onze Wereldwinkel producenten, op een creatieve manier hergebruikt. Zoals in Sri Lanka. Hier is het succesvolle jonge bedrijf East Bound een nieuwkomer bij importeur Lanka Lamai. Afvalpapier van kantoren en fabrieken wordt hier slim hergebruikt voor kaarten, passpartouts, etc.  Van oude kranten worden schalen, kratjes en onderzetters gemaakt. Dat gaat zo:  voor een schaal bijvoorbeeld, wordt er eerst een mal gemaakt, daarna worden er opgerolde strookjes papier op geplakt en wordt de schaal geverfd met loodvrije verf. Alles gebeurt handmatig. Bovendien is het product geschikt om met een natte doek af te nemen.

Afval.. maak er iets van of gooi weg op de bestemde plekken!

Foto  'Matoesjka productions'  

Een kopje thee

”Oma, heb je zin in thee?” Mijn kleindochter is druk in de weer met een roze plastic theeserviesje. Ja, oma heeft heel erge dorst. Ze schenkt denkbeeldige thee in een mini theekopje. Als het dekseltje van het theekopje opengaat, klinkt er een liedje. ”Hee, ’t is tijd voor een kopje thee, kopje thee, kopje thee….” Een meeslepend melodietje, mijn kleindochter beweegt ritmisch haar bovenlijf. “Je moet wel roeren”, zegt ze kritisch. Ik beweeg fanatiek het lepeltje door de z.g. thee en slurp het op. Dat was lekker. “Wil je ook een stukje taart?” Bij het theeservies horen plastic gebakjes.  Nou, oma is altijd in voor taart, vooral deze. Hier zitten geen calorieën in! “ Je moet dat met mes en vork snijden”, zegt ze betweterig. Met drie jaar weet je precies hoe het hoort.

Er zijn ook veel dingen die ze nog niet weet. Dat thee uit India of uit China komt  bijvoorbeeld. Hoog in de bergen in India is het iedere dag lekker weer. De zachte temperatuur en ook de rijke bodem maken dat de biologische thee daar in alle rust zijn volle aroma kan ontwikkelen. De plukkers oogsten met de hand alleen de bovenste blaadjes en het knopje, voor thee van hoge kwaliteit. Ze pauzeren tussendoor in een gebouw dat op hun verzoek in het veld is neergezet met het geld van de ontwikkelingspremie. Na de lunch kunnen ze er weer fris tegenaan!

Weer andere thee komt uit China. De Guzhang Gaofeng Organic Tea Association bestaat uit 52 kleine theeboeren die, ondanks hun zeer eenvoudige leefomstandigheden, biologische thee van uitstekende kwaliteit verbouwen. De fairtrade ontwikkelingpremie die de boeren ontvangen, is gebruikt voor herstel van de weg vanuit het dorp naar de theevelden in de bergen. Nu zijn er plannen om een bibliotheek te bouwen voor de kinderen uit het dorp. Zo kunnen overal kinderen zich ontwikkelen.

Aardewerk uit Tunesië

 Foto  'Matoesjka productions'

Als je het woord aardewerk iets anders schrijft, krijg je: aarde werk! Nou dat liever niet. Daar krijg je visioenen bij van aardbevingen en tsunami’s. De ellende daarvan staat nog op ons netvlies. We houden het bij de gewone schrijfwijze en dan betekent het ”uit klei gebakken keramiek.” Met natgemaakte aarde werken: kneden, draaien, rollen, kortom de aarde lekker door de handen laten gaan. Al in oeroude tijden en in allerlei culturen zijn daar de mooiste producten uit ontstaan.

In de Wereldwinkel tref je prachtig aardewerk aan. Bijvoorbeeld uit Tunesië, een land waar grote verschillen bestaan tussen arm en rijk. De grote groep armen is laag of niet geschoold en de werkeloosheid is groot. Een van de manieren om toch inkomen te verdienen is het traditionele pottenbakkerswerk. Vaak zijn de werkplaatsen aan huis, want van oudsher werkte de hele familie mee met het handmatig vervaardigen van fraai gedecoreerde schalen en schaaltjes.

De Twinning Company is een importeur van veel authentieke producten uit Tunesië. Hun beleid is erop gericht werkgelegenheid te creëren in kleinschalige ondernemingen en zodoende de ontwikkeling van de onderste lagen van de samenleving te stimuleren. Een van die bedrijfjes is gevestigd in Nabeul. Hier zijn ongeveer twintig mensen betrokken bij de productie van aardewerk. Er werken evenveel mannen als vrouwen en aan het hoofd van de afdeling staat een vrouw die op een goede manier leiding geeft en zorg draagt voor het personeel. Bij het ontwerpen van de patronen voor de schalen werken een viertal dove vrouwen, wat vrij uitzonderlijk is in Tunesië. Deze werkneemsters reizen elke dag naar Nabeul en krijgen een salaris dat boven het gemiddelde ligt. Naast de ontwerp- en productieafdeling is er nog een inpakafdeling. Hier werkt een man van middelbare leeftijd, die de producten zorgvuldig inpakt voor verzending. Via Twinning Company komen de schalen terecht in de Wereldwinkels, waar ze kleur en fleur geven aan de schappen. Aardewerk: voor werkgelegenheid van de Tunesische pottenbakkers.

Sieraden Foto  'Matoesjka productions'

 Mijn vader placht zich nogal eens onparlementair uit te drukken. Zo zei hij over een met goud behangen dame die op bezoek was geweest: ”al draagt een aap een gouden ring, het is en blijft een lelijk ding.” Wat ik weer zielig vond voor de dame, die kosten noch moeite gespaard had voor haar uiterlijk. Sieraden zijn er om mee voor de dag te komen. Rijke koopmansvrouwen uit de 17^e eeuw poseerden trots met hun parels voor schilders als Rembrand en Vermeer. Zelfs in prehistorische tijden droeg men al kettingen van schelpen en tanden. Verfraaiing van je uiterlijk is niet alleen van alle tijden, maar ook van alle culturen. Ik herinner me een Xhosa vrouw in Zuid-Afrika, die er prachtig uitzag met een hoofdband en een ketting van minuscuul kleine, felgekleurde kraaltjes.

In de Wereldwinkel zijn er verschillende soorten sieraden van allerlei materialen te koop.  Het duurst zijn de zilveren. Een van de producenten van zilveren sieraden is Danbar (wat zilversmid betekent) uit Nepal. Hij werd door een Nederlander uit de sloppen van Kathmandu gered en betaalde zijn opleiding tot zilversmid. Danbar behoort tot de ”onaanraakbaren”, wat nog minder is dan de laagste van de vier kasten. Samen met zijn vrouw en twee leerlingen werkte Danbar in een vochtig kamertje in Kathmandu. Het werk voor de lokale markt leverde nauwelijks iets op. Totdat hij voor importeur Madat Nepal ging werken. Hij leerde drie dingen: hoogwaardig vakmanschap, gegarandeerde kwaliteit en goede designs. Momenteel werken er veertien jongens bij hem (ook onaanraakbaren) die zo in hun onderhoud kunnen voorzien. De arbeidsvoorwaarden zijn goed en ze kunnen zelfs sparen voor een pensioentje. Bovendien zijn ze verzekerd.  Zonder steun van o.a. Madat Nepal zou Danbar nooit zo’n bedrijfje kunnen runnen.

Van Danbar’s prachtige producten worden zelfs lelijke apen mooi!

Geuren en luchtjes foto  'Matoesjka productions'

 “Smaken verschillen” wordt er gezegd, maar over lekker ruiken en stinken kunnen de meningen ook behoorlijk uiteen lopen. Zo zijn er vrouwen die op mannen vallen die naar zweet en/of sigaren stinken en sommige mannen maken dat ze wegkomen bij een zwaar geparfumeerde vrouw. ”Wat ruikt het hier lekker naar gebakken uien”, zegt de een. ”Wat stinkt het hier”, zegt een ander in dezelfde keuken. Dieren en mensen verschillen ook van opvatting over luchtjes. Honden en katten mogen graag aan elkaars achterwerk ruiken. Daar moet je als mens toch  niet aan denken! Waar je niet over van mening kunt verschillen is de nieuwe wierook in de Wereldwinkel. De nieuwe wierooklijn heet Gaia’s Incense. De wierook is vernoemd naar Gaia, de dochter van het bedrijf Alchemia, de producent van de wierook. De kleinschalige productieruimte staat in de buurt van de Indiase stad Pudencherry, vlakbij diverse achterstandswijken. In deze gebieden is het leven erg zwaar. Het doel van de producent is zoveel mogelijk mensen aan het werk te helpen, met name vrouwen. Dit gebeurt door het geven van training, familiehulp  en opvang en scholing voor kinderen. De wieroken van Gaia’s Incense zijn handgemaakt, 100% natuurlijk en fairtrade. De basis van Gaia’s Incense is natuurlijke houtpoeder en geen houtskoolpoeder, wat bij veel andere wieroken het geval is. De totale productie van wierook is grotendeels een handmatig proces. Recentelijk is de producent overgestapt op machinale hulpmiddelen bij het rollen van de wierook. Ook het inpakken van de wierook gebeurt bij de producent in India. Na het inpakken wordt de wierook  per boot naar Nederland verscheept. De nieuwe wierooklijn bestaat uit 11 basisgeuren en 5 melanges.

Hier zit geen luchtje aan!

DROMEN VAN… foto  'Matoesjka productions'

Niets is heerlijker dan even weg te dromen. Weggezakt in de kussens van je bank of gemakkelijke stoel. Zomaar een beetje dagdromen. Vandaar de woorden: droomhuis, droomvakantie, droombaan, droomvrouw/man. ’s Nachts kun je ook dromen, maar dat heb je zelf niet in de hand. Dat kan best aangenaam zijn. Zo droomde ik laatst van een hartelijk weerzien met een oude buurjongen die totaal uit mijn wereld verdwenen was. Er zijn ook nare dromen van moord, doodslag, oorlog of brand. Een heel nare droom wordt ook wel nachtmerrie genoemd. Raar woord: merries associeer je niet met narigheid. Ik zou me daarom als vrouwtjespaard erg gediscrimineerd voelen. Nachtmerries moet je zo snel mogelijk vergeten en de goede dromen koesteren. Dat was ook de gedachte in de traditie van de indianen. Het idee van een dromenvanger ontstond bij de Sioux indianenstammen. Volgens de legende was daar een vrouw die een kind had dat door kwade dromen gekweld werd. Ze ging naar de medicijnman om raad te vragen. De vrouw kreeg de aanwijzing om van wilgentakken een eeuwige cirkel te maken en daarin katoenen draden te spannen als het net des levens. Sindsdien wordt gezegd dat de dromenvanger ervoor zorgt dat mensen plezier beleven aan hun dromen. Hoe werkt het nou precies? De dromenvanger wordt boven de slaapplek opgehangen, zo dat die ’s morgens de eerste zonnestralen op kan vangen. De indianen geloofden dat dromen boodschappen bevatten. De dromen zullen de ontvanger dus altijd bereiken, maar de dromenvanger kan nare dromen tegenhouden. Ze worden gevangen in het web en vernietigd door de eerste zonnestralen. De goede dromen keren echter via de pendels (met veertjes of kralen) terug naar de dromer.

Dromenvangers zijn in allerlei soorten, maten en prijzen te koop in de Wereldwinkel. De Wereldwinkels blijven ondertussen dromen van een rechtvaardiger wereld, waarin iedereen een kans krijgt een behoorlijk bestaan op te bouwen.

                                                                               YOGIMAN foto  'Matoesjka productions'

 ”Je moet niet bij de pakken neerzitten”, wordt er al gauw gezegd als je het even niet ziet zitten. Wat wil deze uitdrukking precies zeggen? Volgens het woordenboek verkeer je dan in een toestand “ waarin je uit moedeloosheid zaken verwaarloost en alles op z’n beloop laat”. Maar is het nu zo erg om de dingen even op z’n beloop te laten? Even alles over je heen laten komen. De tijd nemen om weer in balans te raken. Vaak kun je juist daarna beetje bij beetje weer aanpakken. Het doet me denken aan de yogiman. Uit zijn moedeloze houding spreekt rust. De sage van de yogiman, ook wel orang maloe genoemd, vindt zijn oorsprong op Java. Het gaat over een man die zich zo schaamde over de mensheid, dat hij een leven van meditatie koos, in de houding waarin hij nog steeds bekend is. Diep voorover gebogen, het hoofd op de knieën, lijkt het of hij huilt om het leed op de aarde.Toch kan hij diep in zijn hart gelukkig zijn, want hij heeft vrede en geluk in zichzelf ontdekt. Als je de woorden orang (mens) en maloe (verlegen) rechtstreeks zou vertalen, krijg je de verlegen mens. Maar hier is de betekenis van het woord maloe bescheidenheid. Het introverte, het naar zichzelf gekeerde. De orang maloe heeft een ingetogen kracht in zich. Als je de orang maloe van achteren bekijkt dan zie je een mensenhart. In Azië is het hart de bron van energie. Als je een yogiman in huis, serre of tuin plaatst, dan moet je hem aan de linkerkant van de ingang zetten. Hij zal alles wat hem passeert met zijn positieve kracht beïnvloeden. Bekijk je hem aan de zijkant, dan kun je twee vormen onderscheiden: je ziet de ongeboren mens, een foetus. Het is de symboliek van nieuw leven, puurheid en reinheid. En je ziet de vorm van een cirkel, symbool van het leven dat in een cirkel verloopt. Geen begin, geen eind. Als je een orang maloe van boven bekijkt, zie je zijn in de handen gesloten gezicht. Dus de yogiman staat voor bescheidenheid, kracht, energie, nieuw leven en de cirkel van het leven. Wat is de les die de orang maloe ons wil leren? Dat door bescheidenheid en kracht het nieuwe leven altijd herbegint. Verzorg hem goed, streel hem iedere dag over zijn rug en hij neemt je zorgen weg, geeft zelfvertrouwen en rust. Dat pakt goed uit!

                        Blik met blik foto  'Matoesjka productions'  

“Welcome” en “Wamkelekile” staat er met grote letters op een spierwit gepleisterde muur langs de stoffige toegangsweg naar Khayelitsha, het township bij Kaapstad in Zuid-Afrika. Op deze plek wacht townshiptourgids Loyiso op ons. Hij is klein en tenger, heeft rastahaar, draagt teenslippers en wat het belangrijkste is: hij spreekt vloeiend Engels.

Vroeger durfde geen blanke dit gebied te betreden. Maar met de komst van het massatoerisme liggen de zaken anders. Je kunt townshiptours boeken met of zonder overnachting en eten bij locals. Reisgidsen nemen je mee naar kerkdiensten en culturele manifestaties.

Onze gids Loyiso heeft echter iets anders in petto. Hij wil ons de positieve, hoopvolle en blijde kant van het township laten zien. Niet alleen de eindeloze zee van golfplaten behuizingen, stof en stank, maar ook de vooruitgang, de opbouw. Al jaren probeert de Zuid-Afrikaanse regering de levensstandaard te verhogen door stenen huizen te bouwen met riolering, water en elektriciteit. Loyiso laat ons een cultureel centrum zien, een radiostation en een opvangcentrum voor gevonden ouderloze kinderen. Daarna gaan we naar het bedrijfje van Golden, die ons met een brede glimlach ontvangt. Zijn atelier annex winkel annex woonhuis heeft stenen muren en een golfplaten dak. Hij maakt bloemen van afvalblik. Langs de muren hangen doorgebogen schappen waarop lege conservenblikken vol kleurige bloemen van afvalblik staan. Golden laat zien hoe hij te werk gaat. Hij knipt een kleurig blik open en slaat het zorgvuldig helemaal plat. Op deze lap van blik legt hij een mal van de bloembladen. Alle onderdelen van de bloem worden nu uit het blik geknipt. Dan wordt alles aan elkaar gesoldeerd. Een prachtige bloem is in een mum van tijd klaar. Na de demonstratie mogen we de aangrenzende woonkamer zien. Het ziet er knus uit met een bankstel, tv en koelkast. Proper en netjes. Golden en zijn vrouw zijn trots op hun huis. Ik vraag of hij wel eens aan fairtrade importeurs levert. Hij heeft contacten in Duitsland, vertelt hij. Van Nederlandse Wereldwinkels heeft hij nog nooit gehoord. Zijn zaak loopt goed, hij is tevreden.

We nemen hartelijk afscheid van Golden, zijn vrouw en kleinkind. Buiten zijn poortje is de buurman bezig de kop van een schaap te klieven op een omgekeerde plastic krat. Een peuter kijkt geïnteresseerd toe.

Terug bij onze auto hobbelen we over ongeplaveide wegen vol gaten het township uit, diep onder de indruk van wat we gezien en gehoord hebben.

Terug in onze Wereldwinkel kijkt je toch anders tegen de producten van afvalblik aan. Goed, die komen uit Madagaskar en worden gemaakt door Jerome. Hij maakt mooie bloemen (aronskelken!) maar ook autootjes en fietsjes. Hun manier van werken is echter identiek. Hun leefomgeving verschilt niet veel. Beiden zijn blij met de verbeteringen in hun leefomstandigheden en trots dat ze dat met hun eigen handen en fairtrade steun bewerkstelligd hebben.

  foto  'Matoesjka productions'  

Geven  

”Het is beter te geven, dan te ontvangen”, zo luidt een bekend gezegde. Heel actueel in de komende decembertijd. Er zijn verschillende manieren van geven. Zo kun je de beurs trekken bij landelijke tv acties voor getroffenen waar ook ter wereld. Je kunt geld in een collectebus laten rammelen, loten, oliebollen of mandarijnen kopen voor allerlei goede doelen. Je kunt ook iemand blij willen maken met een attentie. Dat is veel moeilijker. Het vraagt inlevingsvermogen in en kennis van een ander. Zeker is dat deze manier van geven niet veel met geld te maken heeft. Toen ik jaren geleden erg ziek was, kreeg ik van een vriendinnetje van mijn dochter een paar gelukspoppetjes. ”Als je ze onder je kussen stopt, word je weer vast weer beter”, zei ze. Ik vond dat zo ontroerend.

Het voordeel van de Wereldwinkel is dat het alle manieren van geven combineert. Voor de komende feestdagen zijn er in de Wereldwinkel weer volop originele cadeaus te koop in allerlei prijsklassen. Voor weinig geld zijn er de geluksbrengers, zoals olifantjes en gelukspoppetjes. Of bloemen, gemaakt van theezakjes. Een leuk persoonlijk cadeau is bv het chocolade doosje. In dit doosje zit een lade met 12 kleine fairtrade reepjes chocolade. Het deksel van het doosje is een frame, waar een foto ingeschoven kan worden. Wat duurder zijn de zilveren sieraden: oorbellen, ringen, armbanden en kettingen. Met uw aanschaf in de Wereldwinkel steunt u bovendien nog een goed doel, nl structurele verbetering van de levensomstandigheden van onze producenten uit ontwikkelingslanden. Zilversmeden uit Mexico, gelukspoppetjesmaaksters uit Guatemala, fairtrade boeren uit Afrika en papierproducenten uit India: al hun producten vinden de weg naar de exportmarkt.  Kortom: uw ”geven” is hun leven.

  foto  'Matoesjka productions'  

Op het strand

 Deze zomer is het heerlijk op de Nederlandse stranden. Onder de stralende zon en de blauwe hemel op het warme zand kun je van alles doen. Je kunt liggen bruinen met of zonder boek, beachvolleybal doen, kinderen vermaken met zandkastelen bouwen, vliegeren of langs de vloedlijn lopen. Daar kun je van alles aantreffen. Iets irritants: lege plastic zakken en flessen, roestige blikjes, kapot glas. Iets engs: kwallen of krabben met vervaarlijke scharen. Of iets interessants: schelpen. Daar zitten mooie exemplaren bij: gladde en geribbelde, gedraaide in de vorm van een slakkenhuis of langwerpige met de vorm van het heft van een tafelmes. Wat je niet zult aantreffen zijn de pareloesters, ook wel capiz schelpen genoemd. Daarvoor moet je naar de Filipijnen of Indonesië. Van deze schelp worden in de Wereldwinkel de mooiste producten verkocht. Mobiles, schalen, doosjes en onze bestseller: kleurige waxinelichthouders. Capiz is een platte schelp waar een beetje vlees in zit, dat verwerkt wordt tot veevoer. De schelpen worden schoongemaakt en geweekt in grote teilen. Daarna in de zon gedroogd en gesorteerd. Afhankelijk van de toepassing worden ze verder bewerkt. Voor waxinelichthouders wordt gebruik gemaakt van de papier-maché techniek. De zacht geweekte schelpen worden dan om de gewenste mal ”gevouwen”. Nadat de producten in de zon gedroogd zijn, worden ze geverfd en gelamineerd met een niet giftige hars. De capiz producten in de Wereldwinkel worden gemaakt in kleine werkplaatsen in Manilla (Filipijnen). Door het loon dat hiermee verdiend wordt, kunnen de werknemers in hun eerste levensbehoefte voorzien. Schelpen in de Wereldwinkel: dat herinnert niet alleen aan verre stranden, maar ook aan betere levensomstandigheden voor producenten van schitterende capiz producten.

Thee en muizen

Muizen! Jakkes! Negen van de tien keer hoor je een uitroep van afschuw bij het horen van het woord “muizen.” Meestal van vrouwen vermoed ik, hoewel daar bij mijn beste weten geen onderzoek naar gedaan is. En dat terwijl muizen schattige, slimme, schrandere en snelle diertjes zijn. Niet eens vies, want ik heb weleens een muis zijn snorharen zien poetsen. Lang geleden had ik een buurvrouw, die helemaal door het lint ging als ze maar dacht dat er muizen waren. Ze stormde dan naar buiten en plukte wildvreemde mannen van straat om de muis te verwijderen. Ze was niet onaantrekkelijk, dus veel mannen wilden die heldendaad wel verrichten.

Hier moest ik aan denken toen ik in de Wereldwinkel de schitterende geschenkdoos met thee en sprookjesbekers zag. Op de beker staat nl de tekst: er was eens…en een kleine afbeelding van een muis. Deze verwijst naar het volgende sprookje over muizen. Er was eens een vervallen tempel waar duizenden muizen woonden. Ze hadden daar holletjes gemaakt en leefden heel tevreden. Plots kwam er een grote droogte. De koning van de olifanten stormde met zijn kudde door de tempel naar de vijver, op zoek naar water. De olifanten trapten op de staarten van honderden muizen. De muizen besloten naar de koning te gaan en hem te smeken langs een andere weg naar de vijver te lopen. ”Heb toch medelijden met ons” riepen ze met hun kleine stemmetjes. “We zijn wel klein, maar eens zullen we u een grote dienst bewijzen”.

De koning der olifanten lachte, maar had toch medelijden met de muizen en nam voortaan een andere weg naar de vijver. Een koning van een buurland had de olifanten zien drinken. Op een dag gaf hij aan jagers de opdracht om onder water valstrikken te zetten. En zo kwamen bijna alle olifanten vast te zitten in de vijver. De olifanten waren ten einde raad. Opeens dacht de koning der olifanten aan het gesprek met de muizen, waar hij toen zo om had gelachen. Hij stuurde een olifant naar de muizen om het droevige verhaal te vertellen. Direct renden honderden muizen naar de vijver. Ze begonnen te knagen. Het waren dikke stevige touwen, maar met zoveel muizen was de klus zo geklaard. De koning der olifanten bedankte alle muizen en sprak: “Olifanten, wees vrienden met alle dieren. Al zijn wij sterk, er komt een moment dat we hulp nodig hebben van kleine dieren.”

Naast de sprookjesbekers zitten er in de fraai vormgegeven doos ook nog twee soorten thee: refreshing thee uit Egypte, met munt, stukjes kaneel, zoethout en rozenbottel en warming thee uit Zuid-Afrika met rooibos en stukjes gember. Een geschenkdoos met thee en muizen: misschien iets om cadeau te doen aan thee liefhebbende muizenhaters.

foto  'Matoesjka productions'  

VOGELS

Mijn kleindochter heeft een boek met boerderijdieren. Meestal zeult ze het boek naar me toe en met de opmerking: ”oma, goot”, moet ze op schoot voorgelezen worden. Bij de kippen aangekomen, zegt ze, sinds ze zich wild geschrokken is van een luidkeels kraaiende haan, “haan eng.” Maar de kippen kunnen geen kwaad doen want: “kip, eitjes , lekker, hmm.”

In onze kippenindustrie produceren kippen aan de lopende band eieren, maar in de natuur leggen de vogels in het voorjaar. Het vogelseizoen is nu dan ook goed losgebarsten: ‘s morgens vroeg uitbundige concerten en ’s avonds geeft de merel een welluidende solo vanaf de dakgevel. Misschien daarom zijn in de Wereldwinkel vogels een geliefd product. Neem bijvoorbeeld de voederplaten met daarop een drinkbakje en een of meer gekleurde vogels. Deze worden gemaakt in Mexico, waar klei ruimschoots voor handen is. De onderplaat wordt als een pizza met een deegroller uit de klei gerold. Voor de vogels op de voederplaat gebruikt de producent een mal. Met een stamper wordt het bakje gemaakt. Hierna is het de beurt aan de verfafdeling, waar voor het kleuren 100% natuurlijke verfstoffen worden gebruikt.

 Vogels in de Wereldwinkel…wees er als de kippen bij!

foto  'Matoesjka productions'

Honing

Dat honing honey is in het Engels, wist u natuurlijk allang. Dat honey in het Amerikaans–Engels ook schat of liefje kan betekenen, weten de liefhebbers van het Engelstalige popgenre natuurlijk ook. Denk maar aan het jaren ’80 liedje: ”Someone loves you honey”…. Wat u en ik niet weten is, waarom uit alle zoete broodbeleggen uitgerekend honing is gekozen om uw oogappel te benoemen. Niemand zegt: ik hou van je chocopastaatje, aardbeienjammetje of hagelslagje.

Persoonlijk denk ik dat men de tropische honing uit de Wereldwinkel op het oog had. Niets is lekkerder en smaakvoller; veel mensen zijn er gek op. De honing uit de Wereldwinkel komt uit Chili en Guatemala. Importeur Fair Trade Original betrekt zijn Chileense honing van coöperatie Apicoop. Hierbij zijn 225 imkers aangesloten. Deze krijgen een goede prijs voor de honing, hulp bij verhoging van de productie en advies over milieubeheer. Ook kunnen ze tegen een gunstige tarief medicijnen tegen bijenziekten kopen.

Een van die imkers is Bernadino Gomez, die in 1995 startte met een handvol bijenkasten. Een paar jaar later sloot hij zich aan bij Apicoop. Bernadino, die getrouwd is en vijf kinderen heeft, beheert nu met zijn vrouw 100 bijenkasten. Ook een van zijn zoons helpt mee. Voor de oogst in januari/februari huren ze twee seizoenskrachten in. Als bijverdienste verzorgen ze nog zo’n 150 bijenkasten voor anderen. Door de jaren heen is het Bernadino, dankzij de imkerij, gelukt zijn woning te vergroten en een pickup truck te kopen. Bernadino leert nog steeds bij door cursussen en voorlichtingsbijeenkomsten bij te wonen.

In de Wereldwinkel worden twee soorten tropische honing verkocht: de vloeibare en de crѐme. Wilt u die proberen? Profiteer dan van een tijdelijke korting van 20%. Misschien zegt u dan wel: Someone loves you honey!

Olifanten foto  'Matoesjka productions'

 “Olitant”, roept mijn peuter-kleindochter verrukt, als ze ergens een afbeelding van een olifant ziet. Helaas zijn hun tanden van ivoor en dat maakt hun leven minder verrukkelijk. Walgelijk zijn de beelden van stropers die massaal olifanten afslachten voor de prijs van ivoor. Olifanten zijn zo indrukwekkend. Ik herinner me nog een vakantie in Zuid-Afrika, waar we urenlang over de stoffige wegen van Addo Elephant Park reden om een plaatje van de grijze dikhuid te schieten. Tot opeens naast het pad een jonge olifant onbeweeglijk stil stond. We grabbelden naar de camera, maar helaas: hij keurt ons slechts één ongeïnteresseerde blik waardig en draait zich om. Zwaait nog wel met zijn staart. Ons rest een foto van zijn achterwerk.

Het zal wel een jong mannetje geweest zijn. Die worden als ze tien jaar zijn uit de kudde gestoten en moeten dan alleen op pad. Pas als de voortplanting aan de orde is, wordt hij door de vrouwtjes opgetrommeld. De olifantenkudde bestaat dan ook uit vrouwtjes en jonge mannetjes. De vrouwtjes, moeders, tantes en nichtjes zijn heel sociaal. Ze helpen elkaar met opvoeden. Het oudste vrouwtje, de matriarch, is de leider. Kuddes hebben regelmatig contact en begroeten elkaar hartelijk.

Deze week stond met een grote kop in de krant: ”Eerste bewijs troostgedrag olifanten.”” Olifanten zijn sociale dieren met sterke onderlinge banden. Nu blijken ze elkaar ook te kunnen troosten,” vervolgde het krantenbericht. Olifanten zijn ook heel erg slim. Hun geheugen is spreekwoordelijk. Ze herkennen mensen en dieren die ze lang geleden ontmoet hebben. Een oude matriarch weet drinkplaatsen te vinden waar ze jaren geleden geweest is. In veel landen en culturen is de olifant symbool voor kracht, wijsheid en geluk. Geen wonder dat er in de Wereldwinkel allerlei soorten beeldjes van olifanten verkocht worden. Heel speciaal zijn de centimeter-kleine geluksolifantjes uit Sri Lanka. Die worden gemaakt uit afvalstukjes van het rubberhout. Elk olifantje wordt met de hand uitgesneden en direct daarna beschilderd. Elk olifantje heeft zijn eigen unieke design.

Nu maar hopen dat dit de producenten en de olifant zelf geluk brengt.

Gelukspoppetjes foto  'Matoesjka productions'

Veel geluk in 2014

 Gelukkig nieuwjaar wensen mag de hele maand januari nog, wordt er gezegd. Nou ja, de kans is klein dat je eind januari nog een nieuwjaarskaartje krijgt, of het moet per flessenpost verstuurd zijn. Nee, de meeste gelukwensen voor het nieuwe jaar hebben we al binnen. In het gunstigste geval hangen ze nog op de deur met teksten als: Gelukkig nieuwjaar of: ”veel geluk in 2014.” “Geluk gewenst”: maar wat is geluk? Simpelweg de afwezigheid van ongeluk? Zoals zo vaak bij onwetendheid biedt Wikipedia uitkomst. Die zegt: “Geluk kan gedefinieerd worden als het tevreden zijn met de huidige levensomstandigheden.” En..vervolgt de Wikipedia: “Onderzoek wijst erop dat geluk voor ongeveer de helft erfelijk bepaald is.”

Het lijkt me toe dat onze producenten niet veel aan deze definitie hebben. Hopelijk hebben ze van hun voorvaderen een grote dosis geluksgevoel meegekregen, want hun levensomstandigheden stemmen niet tot tevredenheid. Neem bijvoorbeeld de producentengroepen van gelukspoppetjes. Eén van de groepen is Saker Nan in Guatemala. Het is een groep van ongeveer dertig vrouwen, die geheel in de rijke traditie van de Maya indianen, de Guatemala Worry Dolls produceren. Van deze poppetjes wordt gezegd dat ze je zorgen doen verdwijnen. Voor je gaat slapen, vertel je ze waar je over in zit. Dan leg je het poppetje onder je kussen en als je wakker wordt zijn je zorgen verdwenen. De gelukspoppetjes worden helemaal met de hand gemaakt. De basis is een stukje ijzerdraad, waar omheen draad en textiel komt. De gezichtjes worden met de hand beschilderd. Met het geld dat de vrouwen van Saker nan verdienen, kunnen hun kinderen naar school. Zelf zijn ze voor een belangrijk deel analfabeet. Verder kunnen de families door de verdiensten over meer landbouwgrond beschikken. Dit is belangrijk voor de teelt van mais en bonen.

Gelukspoppetjes zijn er in allerlei soorten. De mini’s zijn iets groter dan 1 cm, per stuk verkrijgbaar of in handgemaakte ovale doosjes. Leuk om op een pakje te plakken of op een boekenlegger (ook in de Wereldwinkel verkrijgbaar). Grotere gelukspoppetjes zijn los te koop of in gehaakte of stoffen zakjes. Ook zijn er bruidspaar gelukspoppetjes. We hopen dat de gelukspoppetjes ook de maaksters van Saker Nan veel geluk brengen!

Engelen foto  'Matoesjka productions'

Volgens het woordenboek is een engel: 1. Een hemels wezen 2. Persoon als een engel. Als hemels wezen zijn ze alom vertegenwoordigd in Italiaanse kerken en palazzo’s, waar ze bij wijze van spreke zo van de plafonds af springen. Als een persoon een engel is, denk je aan iemand die zachtaardig, lief en onbaatzuchtig is. Gezegend met engelengeduld.

Als je in de Wereldwinkel rondkijkt, denk je aan een engel als kerstdecoratie. Ze zijn overal aanwezig. Grote en kleine, van bv. papier, jute en glas. Samen met de kerststallen en kerstversieringen. Nog tot 5 januari zijn de kerstartikelen in de winkel! Veel van deze kerstartikelen worden geproduceerd in Midden- en Zuid-Amerika. De producenten zijn vaak georganiseerd in producentengroepen, die weer leveren aan importeurs. Die moeten voldoen aan allerlei eisen, die door de Landelijke Vereniging van Wereldwinkels worden gesteld. Zo moeten de producten gemaakt zijn met respect voor mens en milieu. Om een menswaardig bestaan op te bouwen, moeten de producenten een regionaal leefbaar loon krijgen. Dat betekent dat ze in die regio genoeg moeten verdienen om in hun levensonderhoud te voorzien, hun bedrijfsvoering te bekostigen en hun kinderen naar school te laten gaan. Deze criteria worden regelmatig gecontroleerd. Bij een recent controle bezoek in Mexico waren de Nederlandse importeurs Esperanza, De Evenaar, Cusco en Simbόlica betrokken. Veel van de kerstartikelen in onze winkel worden door deze importeurs geleverd. Uit het onderzoek bleek dat er over het geheel genomen werd gewerkt volgens de criteria van eerlijke handel, dat aan alle producenten het regionaal leefbaar loon werd uitbetaald en dat alle importeurs via direct contact probeerden de producenten te ondersteunen. Natuurlijk blijven er ook verbeterpunten over. Naar onze westerse maatstaven kan er meer gedaan worden aan veiligheid. Daarbij moet wel rekening gehouden worden met de locale (on)mogelijkheden. Er wordt echt niet verwacht dat de producent op een ergonomisch gevormde stoel zit, maar voor bv. een EHBO-doos ligt dat anders. In Nederland is misschien niet overal een EHBO-kist aanwezig, maar je bent wel snel bij een huisarts. In een land als Mexico is dat vaak niet het geval en is zo’n EHBO-kist belangrijk.

Samengevat kan gezegd worden dat er veilig, milieuvriendelijk en met aandacht voor het personeel gewerkt wordt. Goed om te weten als u een engel of een ander kerstartikel bij ons aanschaft, vaak met ……… engelengeduld gemaakt.

KAARSEN UIT SWAZILAND foto  'Matoesjka productions'

Kaarsen zijn sfeermakers bij uitstek. Nu de wintertijd weer is aangebroken en de nacht het wint van de dag, hebben we licht en warmte nodig. Tijd voor kaarsen en waxinelichtjes!

In de Wereldwinkel zijn diverse kaarsen en heel veel waxinehouders verkrijgbaar. Opvallend zijn de felgekleurde, met bloemenmotieven bewerkte, handgemaakte kaarsen “Millefiore”, ofwel “duizend bloemen”. Ze komen uit Swaziland en worden gemaakt bij het bedrijf Swazi Candles. In 1981 start Tony Marshall, die gevlucht is uit Zuid-Afrika, in een schuur van een melkveehouderij het bedrijf Swazi Candles. De lokale bevolking volgt trainingen en krijgt scholing. Al gauw produceert de kleine werkplaats prachtige kaarsen voorzien van authentieke patronen: de Millefiore. Deze patronen dateren al uit het oude Alexandrië, waar ze gebruikt werden als versiering van glazen kralen.

Het wordt een succes. Halverwege de jaren negentig wordt er al wereldwijd geëxporteerd. Nu verdienen ruim 200 mensen een vast inkomen met de productie van ambachtelijke kaarsen. Een uitkomst voor een land waar de werkloosheid onder niet-geschoolden hoog is. Eén van de werknemers, Dudu Mabuza, zegt hierover: “Ik heb veel bereikt met deze baan. Een huis, een ziektekostenverzekering. Maar het beste is, dat ik me heb kunnen bekwamen tot kaarsenmaker”.  

Het productieproces van een kaars neemt ongeveer een uur in beslag. De binnenkant is van zachte, kneedbare, lokale was, die in een soort warmhoud-la wordt bewaard. Deze was wordt in een vorm gekneed en daaromheen plakt men repen gekleurde, harde was. Deze repen zijn dan al voorzien van de bloemen- of dierenprints, geometrische figuren of authentieke symbolen. Het geheel gaat in een koud bad, wordt van een lont voorzien en gedroogd in een droogkast.

Verpakt in cellofaan is de kaars klaar voor de verkoop. Licht uit Afrika!

Nieuwe wijn     foto  'Matoesjka productions'

”Als de wijn is in de man, is de wijsheid in de kan”, aldus het bekende spreekwoord. Als de wijn is in de vrouw, vermeldt het spreekwoord wijselijk niet. Daar kun je nog heel wat op los fantaseren, asjemenou en nou nou nou: er blijkt heel veel op vrouw te rijmen.  Hoogst persoonlijk verzonnen: “Als de wijn is in de vrouw, schudt ze de wijsheid uit haar mouw”. Nou dames, wat zegt u daarvan?

Genoeg over wijsheid en kannen. Meer over wijn, want het is herfst: het seizoen van de  druivenoogst en daaruit voortvloeiend de wijn. Wijn uit de Wereldwinkel is al jaren een geliefd product. Naast de vertrouwde wijnen is er nu nieuw in het assortiment de rode en witte fairtrade wijn van Bodega Tamari. Tamari betekent ”gepassioneerd” in de oorspronkelijke taal van de Mendoza regio in Argentinië, waar deze wijnen vandaan komen.Tamari steunt veel sociale projecten via Finca la Celia, de wijnbodega waar Tamari wordt gemaakt. Zo beheren ze sinds 2006 een kleuterschool waar de kinderen van alle medewerkers (vaste en seizoenarbeiders) van Tamari en omliggende finca’s gratis onderwijs genieten. Daarnaast hebben ze een voedselbank opgericht in Uco Valley.

De witte wijn is een Pinot Grigio. Een mooi gebalanceerde wijn met een frisse afdronk. Deze wijn kan goed worden gedronken bij salades, vis en wokgerechten. De rode wijn is een Malbec en heeft een duidelijke eigen smaak. De wijn smaakt fruitig en heeft een behoorlijke dosis tannine, waardoor hij stevig overkomt. De afdronk is pittig aangenaam. Of de wijn nu in de kan is of niet: neem een wijs besluit en koop wijn in de Wereldwinkel!  

Het is van 26 oktober t/m 3 november Fairtrade week! Ter gelegenheid daarvan is er in de Wereldwinkel een shopper verkrijgbaar met zes Aziatische foodproducten, voor maar  €12,95

De Organic shopper  komt van een fairtrade textielbedrijf uit India en is gemaakt van biologische jute.

Wereldsappen

Het is een warme zomermiddag. De buurvrouw is jarig en haar terras zit vol dorstige gasten. ”Wat wil je drinken?” klinkt het uitnodigend en er volgt een hele opsomming van bieren, wijnen, frisdranken en sappen. Tussen twee echtgenoten ontstaat daarop de volgende discussie: ”Wie rijdt er terug? Ik heb de vorige keer teruggereden en trouwens, ik rijd haast altijd terug”. ”Niet waar, ik heb de vorige keer teruggereden, jij kreeg toen zo’n slaap, weet je wel?” Zo gaat het nog even door, totdat de man zegt: ”Dan rijd ik wel terug, geef mij maar een sapje buurvrouw.”  Een goede geste van de man, want de buurvrouw heeft sinaasappelsap uit de Wereldwinkel. Als hij het verhaal van Carlos had gekend, dan hadden de echtgenoten beiden eensgezind voor deze wereldsap gekozen. De Cubaanse boer, die sinaasappelen teelt voor dit sap vertelt: ”Ik ben boer in hart en nieren. Mijn grootouders werkten al op de suikerplantages en later op de citrusplantages van de staat. Ik werk van 6 uur ‘s morgens tot 6 uur ’s avonds. Ons houten huis staat aan de rand van de stad, dicht bij de velden waar mijn sinaasappelbomen staan. Het leven is hard, maar we krijgen eten van onze coöperatie. In de toekomst hoop ik onze woning te renoveren door hem in steen op te trekken. We hebben een koelkast, tv, water, een strijkbout, een mixer en een ventilator. Het toilet is buiten in de tuin. In de badkamer kunnen we een koude douche nemen.

Ik ben blij met de zekerheid die fairtrade biedt: de garantie van een minimumprijs en een sociale premie. Het leven is voor ons ten gunste veranderd. Fairtrade heeft daar in belangrijke mate toe bijgedragen”  

Maak meteen de juiste keuze: sappen uit de Wereldwinkel met het Max Havelaar keurmerk!

Verrassingen

Straks is het weer zover…Moederdag. Tijd voor ontbijt op bed. Dat schijnt erbij te horen, ook voor moeders die nooit ontbijten of dit nooit op bed doen. Meestal verloopt het als volgt: een klaarwakkere moeder hoort met gespitste oren gerommel in de keuken. Hoe moet dit in vredesnaam goed gaan! Dan zwaait de slaapkamerdeur open en de familie komt in optocht binnen. Voorop, in opperste concentratie, degene die is uitverkoren het ontbijtblad te dragen met hierop thee, beschuit, een glas sinaasappelsap en een eitje. Moeder vangt deskundig het al omlaag kieperende blad op. Gelukkig duikt het ei en niet de thee het bed in. Daarna wendt moeder complete verrassing voor: ”Wat heerlijk, wat ziet dat er lekker uit”…De gespannen gezichtjes klaren op. Stiekem hoopt moeder dat de jongste niet met een denderende vaart op bed springt. “Hé, ook een cadeautje,” zegt ze, terwijl ze het fraai ingepakte presentje uit een plens sinaasappelsap vist. ”Uit de Wereldwinkel,” zegt de oudste, “alles is uit de Wereldwinkel. Speciaal voor jou.” ”Uitpakken, uitpakken”, scanderen de kinderen in koor. Krakend wordt het papier verwijderd en komt er een prachtige zijden sjaal tevoorschijn. ”Gaaf”, zegt moeder verrast, “precies mijn kleur.”

Leuk idee van de kinderen om een zijden sjaal uit de Wereldwinkel te kiezen. Deze komen vaak uit India. Zijde komt uit de cocon van de zijderups. Die legt haar eitjes in de moerbeiboom. Deze bomen zijn aangeplant in het stroomgebied van de rivier de Ganges.

Zodra de larven uit de eitjes komen, worden ze in een bamboemand gezet. Dag en nacht worden de vraatzuchtige beestjes voorzien van bladeren om te voorkomen dat ze doodgaan.

Na een aantal weken beginnen de larven cocons te vormen. De vrouwen en oudere meisjes (die school en werk combineren) koken en ontdraden de cocons. Mannen nemen het weven voor hun rekening. Met de opbrengst van hun werk en lange termijn leningen zijn ze in staat goede weefgetouwen te kopen. Het bedrukken van de zijde gebeurt in Calcutta. Na het bedrukken wordt de zijde gestoomd, gewassen, gedroogd en met houten hamers zacht geslagen. Als laatste wordt de sjaal gestikt. En als allerlaatste hopen we veel sjaals en andere moederdag cadeaus te verkopen in de Wereldwinkel. Als verrassing voor onze producenten!

Sieraden

 ”Al draagt een aap een gouden ring, het is en blijft een lelijk ding.” Wat een pessimistisch, deprimerend spreekwoord is dat. Stel je bent, zoals ik, niet gezegend met de klassieke zeven schoonheden. Je probeert met een veegje hier, een streepje daar, een kleurtje zus en een glimmertje zo, nog wat te lijken. Gecombineerd met wat fraaie sieraden, sjaaltjes, een leuke tas en je vindt dat je prima voor de dag kunt komen. Maar dan is er dat akelige spreekwoord!

In de Wereldwinkel zijn veel producten te koop, die je een fraaiere uitstraling geven. Het zijn allemaal producten met een eigen verhaal, bijvoorbeeld de sieraden van Moon uit India. De producenten, die zijn aangesloten bij Moon, maken kralen van gerecycled glas. Dit is afkomstig van flesjes en (inkt)potjes en wordt in ovens gesmolten. Met behulp van een mal wordt de gesmolten glasmassa in model gegoten. Voor het ontwerp van de sieraden krijgen ze advies van de designers van importeur de Evenaar, die goed op de hoogte zijn van de smaak van de Westerse consument. Wat de producten “fair” maakt, zijn de verbeterde arbeidsomstandigheden en de correcte prijs die aan de producenten betaald wordt.

Om al die authentieke sieraden, tassen en sjaals onder de aandacht te brengen, organiseerde de Wereldwinkel onder het motto ”Maak je mooi” een sieradenparty (zie foto’s).

  foto  'Matoesjka productions'

Stekeligheden

Een waar gebeurd verhaal. Op oudejaarsavond gingen we met een fles champagne onder de arm naar de buren. We liepen naar de deur, toen we een zacht geritsel hoorden. Een egeltje had zich bij ons gevoegd en nam plaats op de deurmat. De deur ging open. Het egeltje hield zijn kopje schuin en keek de buurvrouw vragend aan. ”Kom je ook oud en nieuw vieren”, vroeg de buurvrouw enthousiast. Het egeltje aarzelde, keek naar binnen de hal in: ”Plavuizen, geen warm bladerdek”, hoorde je hem denken. ”Hm”. Toen draaide hij zich resoluut om en liep rustig weg, terug naar de tuin. “Zeker wakker geworden uit de winterslaap en nog een beetje dizzy”, zei mijn metgezel. “Hij zette zijn stekels niet eens op.”

Hier moest ik aan denken toen ik in de Wereldwinkel een mand zag, die wel al zijn stekels opgezet had. Ook hier bleek een verhaal bij te horen.

De mand komt uit Lupane, dat in het zeer droge deel van Zimbabwe ligt. De streek kent wat veeteelt en landbouw, maar alleen voor eigen gebruik. De bewoners leven nog volgens eeuwenoude tradities. In de regentijd werken de vrouwen op het land. Ze oogsten dan mais, bonen en pinda’s. Het is een hard bestaan. In en om huis gebruiken de vrouwen traditioneel geweven manden van llala palmbladeren. Importeur Gone Arty koos dit product voor de Europese markt. De bestellingen lopen via het LWC (Lupane Women Centre). Dit is een organisatie die de “empowerment” van de op het platteland wonende vrouwen bevordert. Nu reizen de vrouwen dus één maal per maand over de enige geasfalteerde weg in de regio naar het LWC om hun manden in te leveren. Wanneer er een grote bestelling is, verblijven de vrouwen in het LWC, zodat de productie wat verhoogd kan worden. De importeur geeft er ook workshops om verfijningen in kwaliteit en ontwerp aan te brengen.

Doordat er nu een afzetmarkt bestaat voor deze manden, verdienen de vrouwen een eigen aanvullend inkomen voor oa scholing van hun kinderen. De moraal van de verhalen: Laat u niet afschrikken door stekels, maar juist aanmoedigen

  foto  'Matoesjka productions'

Dromenvangen

“Mam, ik heb zό naar gedroomd”. Een angstig, wit kindergezichtje. Blote voetjes onder een pyjamaatje op het vloerkleed van de ouderslaapkamer. Nachtelijk dilemma: het kind bij je nemen in het warme bed? Of met zachte hand terugsturen? Een dromenvanger van de Wereldwinkel kan wellicht uitkomst bieden. Nare dromen vergeten en goede dromen koesteren: dat was de gedachte in de traditie van de Indianen. De legende vertelt dat een Sioux vrouw een kind had dat door dromen gekweld werd. Ze ging naar de medicijnman om raad te vragen. De vrouw kreeg de aanwijzing om van wilgentakken een eeuwige cirkel te maken en daarin katoenen draden te spannen, als het net des levens. Zo ontstond de dromenvanger, die ervoor zorgt dat mensen plezier beleven aan hun dromen. Hoe werkt het precies? De dromenvanger wordt boven de slaapplek opgehangen, het liefst zo dat de eerste morgenzonnestralen opgevangen kunnen worden. Indianen geloofden dat dromen boodschappen bevatten. De dromen zullen de ontvanger dus altijd bereiken, maar de dromenvanger kan nare dromen tegenhouden. Ze worden gevangen in het web en vernietigd door de eerste zonnestralen. Goede dromen keren echter via de pendels (met veertjes of kralen e.a.) terug naar de dromer.

Wereldwinkels dromen ook: van een rechtvaardige wereld, waarin iedereen een kans krijgt een behoorlijk bestaan op te bouwen.

Tajines

”Over smaak valt niet te twisten” zegt het spreekwoord. Dat geldt al helemaal op het gebied van eten. Als kind lustte ik geen gekookte andijvie. Urenlang zat ik achter een minuscule portie op mijn bordje, dat ik van mijn vader leeg moest eten. Mijn kleindochter van 10 maanden daarentegen, lust alles. Een hele pot Olvarit mummelt ze luid smakkend achter elkaar op. Smaak is ook cultuur bepaald. Zo zijn wij niet gewend om ’s morgens bij het ontbijt al nasi of noedels te eten en in Aziatische culturen kijken ze vreemd op bij een boterhammetje met hagelslag. Dat is anders bij het avondeten of lunch. Allerlei internationale gerechten hebben hier hun intrede gedaan. Shoarma, pizza, spaghetti, paella, bami, noem maar op.

De Wereldwinkel is bij uitstek de plaats voor de wereldkeuken. Niet alleen wat betreft de vertrouwde producten als rijst, mie en rietsuiker, maar ook voor allerlei attributen om eten in te bereiden. Exotische gerechten vragen soms om andere spullen dan de braadpan. Neem bv de Noord-Afrikaanse tajine. Dat is een geglazuurde, terracotta pot met een hoge puntige deksel, waarin stoofschotels bereid worden. Door de vorm van het deksel blijft de warmte langer ”binnen”, zodat het gerecht langzaam gaar suddert. De aroma en de voedingsstoffen blijven zo optimaal bewaard. Tajines zijn verkrijgbaar in alle maten en kleuren. Een pot met een doorsnede van 35 cm voldoet voor 4 personen. De ingrediënten in de pot worden langzaam gaar gesmoord, waarbij weinig vet of vocht nodig is. In Noord-Afrika gebeurt dit boven een houtvuur, maar het kan ook in de oven of op het gas (wel met vlamverdeler!). Tajine gerechten zijn er met vlees, vis of alleen groente. In Marokko en Tunesië wordt het gerecht direct uit de tajine met de handen gegeten. De saus wordt opgedept met brood. In de Wereldwinkel krijgt u bij aankoop van een tajine gratis informatie en tips, plus een heerlijk recept om te proberen.

Maak kennis met de wereldkeuken in de Wereldwinkel: een zaak waar iedereen onbetwist aan zijn trek(ken) komt.

Kaarslicht

Vroeger ..( “mam, niet alweer over vroeger..”) hadden we echte kaarsen in de kerstboom. Hardstikke onveilig natuurlijk. Emmers water stonden erbij en ondanks dat stond er nog wel eens wat in vuur en vlam. Op kerstavond werden de kaarsen plechtig aangestoken in de kerstboom. Als je ”groot” was, mocht je erbij helpen. Dan ging iedereen samen om de kerstboom zitten met chocolademelk en een kransje. Er werden verhalen verteld en kerstmuziek beluisterd. Op een gegeven moment werden de kaarsjes uitgeblazen. Dat mocht je ook doen als je klein was. Het walmde vreselijk en iedereen kuchte. Nu zijn er elektrische lampjes. Geen gevaar, geen stank. De boom wordt als een schemerlamp ‘s middags al aangeschakeld en bij het naar bed gaan uit. Gemakkelijk, schoon, ook best gezellig, maar geen stemmig ritueel meer.

Echte kaarsen hebben nu hun plek gevonden op allerlei soorten tafels en in vensterbanken. Ze zijn er in diverse kleuren en hun lichtjes dansen in het donker. Neem bijvoorbeeld de kaarsen van kaarsenmakerij Nobunto in Napier, Zuid-Afrika. De kaarsen worden hier met de hand beschilderd en de makers hebben zich laten inspireren door de culturele tradities van het land. “Nobunto” betekent in de lokale taal: “voor de mensen”. Het symboliseert waarden als saamhorigheid en onderlinge steun. Alle medewerkers krijgen een eerlijk loon uitbetaald, een kwart hoger dan bij vergelijkbare banen in de buurt. Er is een assistentiefonds beschikbaar ter ondersteuning in noodsituaties. Catharine, één van de medewerkers vertelt:

”Eerst had ik geen werk. Dat was erg, want ik onderhoud mijn moeder en we hadden toen geen inkomen. We leefden in een klein huis met nog tien familieleden, die ook geen werk hadden. Gelukkig vond ik een baan bij Nobunto. Ik geniet vooral van het creatieve deel van het schilderen van de kaarsen. Het is hier veilig werken, al moet je oppassen met de warme was. Graag zou ik een eigen huis willen kopen…”  Kaarsen van Nobunto: lichtpuntjes voor Catharine en voor ons.  

Chocolade van Tony Chocolonely

Chocolade: daar kun je zomaar heel veel zin in hebben. Je maakt omtrekkende bewegingen voor het kastje waarin de repen liggen met het vaste voornemen niets te nemen. Dan blijkt de aandrang toch te sterk: je slaat toe. Eén, twee….. De gedisciplineerden onder ons stoppen en nemen de volgende dag weer één of twee stukjes. De vraatzuchtigen, zoals ik, hebben de reep in één keer op. ”Dat is niet goed voor je”, roepen gezondheidsfreaks. ”Wel goed voor de cacaoboeren”, denk ik dan. Die kunnen wel wat steun gebruiken. Slechte arbeidsomstandigheden op de cacaoplantages, bedroevend lage prijzen voor de cacaobonen en nauwelijks tot geen loon voor de werknemers. Soms zelfs heuse slavernij. Hier deed in 2002 het tv-programma “Keuringsdienst van waarde” een onderzoek naar. Vooral op de plantages in West-Afrika werden veel misstanden ontdekt. Kindslaven werden mishandeld en gedwongen soms meer dan 16 uur onbetaald achter elkaar te werken. En dat terwijl slavernij strafbaar is!

Een van de medewerkers van het programma, Teun van de Keuken, vond daarom dat hij als consument van chocolade medeplichtig was aan slavernij en meldde zich bij de politie. In maart 2004 gaf Teun zichzelf aan bij de Officier van Justitie als chocoladecrimineel. De aangifte werd echter niet ontvankelijk verklaard. In 2005 gaat Teun naar de chocoladefabrikant Nestlé met de vraag een slaafvrije reep te maken, desnoods één als gebaar van goede wil. De fabrikant weigert pertinent. Dan moeten we het zelf maar doen, denkt Teun. Op 29 november 2005 brengt Teun (Tony) de eerste en enige (Lonely) slaafvrije chocoladereep op de markt onder de naam Tony Chocolonely. Het blijkt een geweldig succes.

In de Wereldwinkel wordt de chocolade van Tony Chocolonely graag gekocht. Let op! De pure chocolade zit in een blauwe verpakking en de melkchocolade in een rode verpakking. De nieuwe repen hebben ook een ongelijke breeklijn. De reep kan nu niet meer eerlijk gedeeld worden. Zo wordt duidelijk gemaakt dat de inkomsten in de chocoladewereld nog ongelijk zijn verdeeld.

Nieuw is ook de melkhazelnoot chocolade in groene verpakking en de melknoga chocolade in gele verpakking. Voor Sinterklaas zijn er de letters S en P in melk en puur. Eet maar gerust uw kastjes leeg: door grotere chocoladeconsumptie kunnen de cacaoboeren een beter bestaan opbouwen!

Wijnproeven

 Het leuke van wijn proeven is, dat je diep in het glaasje moet kijken. Letterlijk dan, het hoeft geen drinkgelag te worden. Wijnproevers schenken eerst zorgvuldig het glas in (nooit vol) en kijken naar de kleur door het glas tegen het licht te houden. Dan wordt er een slok genomen, die achter de tanden op en neer walst, waarbij de wangen licht gebold zijn. Vervolgens wordt de slok in een heuse spuugbak weer uitgespuugd! Zo hoort het tenminste, maar er wordt vast en zeker ook wel eens iets doorgeslikt. Misschien wel van de Zuid-Afrikaanse Stellarwijn. Die is 100% biologisch en wat bijzonder is: er is geen sulfiet aan toegevoegd.

Stellar bestaat uit twee ondernemingen. Stellar farming, een groep boerderijen waarop tafel- en wijndruiven worden verbouwd en Stellar Winery, een wijnmakerij. Beide ondernemingen zijn verenigd onder de naam Stellar Agri. Stellar wordt geleid door de gebroeders Rossouw en is begonnen in 1998. De wijnmakerij staat in Trawal, ongeveer 275 km ten noorden van Kaapstad. Er werken ongeveer 200 mensen, die een leefbaar loon, toegang tot gezondheidszorg en sociale diensten krijgen. De fairtrade toeslag wordt besteed aan educatie en het opknappen van de huizen van de medewerkers. De boeren en medewerkers zijn mede-eigenaar van het bedrijf. Hierdoor krijgt de zwarte bevolking economisch meer inspraak.

De wijngaarden van Stellar worden op een zo natuurlijk mogelijke manier gerund. Er worden weinig tot geen bestrijdingsmiddelen gebruikt. Daardoor komen er in de wijngaarden allerlei insecten voor, die elders verdwenen zijn. Een van die insecten is het vuurvliegje. Om deze reden heeft Stellar een van haar wijnen Firefly (vuurvliegje) genoemd. Oktober is wijnmaand. Daarom zijn er de hele maand drie biologische wijnen van Stellar in de aanbieding: bij aankoop van drie flessen krijgt u de derde voor de halve prijs.

Witte wijn uit Zuid-Afrika

De N7 van Kaapstad naar Namibië ligt te blikkeren in de zon. Kaarsrecht als een potloodstreep snelt de weg naar de horizon. Daar, waar de blauwgrijze, grillig gevormde Cederbergen opdoemen uit de wazige verte, ligt de plaats Citrusdal. Thuisbasis van Citrusdal Wines, een samenwerkingsverband van tien wijnboeren. Het bedrijf koopt de druiven van de wijnboerderijen en verwerkt ze tot kwaliteitswijn met het Max Havelaar keurmerk.

Zuid-Afrikaanse wijnboeren hadden tijdens het apartheidsregime een slechte reputatie. De arbeidsomstandigheden waren berucht. Schrijnend was de gewoonte het salaris deels in natura te betalen: in drank. Nog steeds zijn alcoholisme en bijbehorend geweld een probleem op de plantages.

Het management van Citrusdal Wines stimuleert democratische en sociale processen in het bedrijf en bij de aangesloten boerderijen. Fair Trade Original is als vaste klant van Citrusdal Wines nauw betrokken bij de ontwikkelingsactiviteiten. Zo worden educatieve programma’s voor werknemers georganiseerd, waar o.a. drankgebruik en HIV/Aids aan de orde komen. Met de ontwikkelingspremie van FTO is er een gemeenschapsruimte en een nieuwe crèche gebouwd.

De Chardonnay en de Chenin Blanc zijn wijnen uit Citrusdal, die bij ons in de Wereldwinkel liggen. De Chenin Blanc wordt in het Zuid-Afrikaans ook wel droë steen genoemd. Laat u niet afschrikken door de naam: de wijn kreeg dit jaar nog een goede beoordeling in de Supermarktgids en de Grote Hamersma. In deze bekende wijngidsen wordt de wijn omschreven als: “een en al peren, rijpe appels en wat citrus, vrolijkheid alom.” Met zijn frisse lichtdroge smaak is het een prima wijn voor een zomers terras. Nu ook nog wat zon uit Citrusdal!

 foto  'Matoesjka productions' 

                                                                                                 SPREEKBEURTTAS

Sinds eind april 2012 beschikken wij over een spreekbeurttas. Kinderen die een spreekbeurt over de wereldwinkel en/of eerlijke handel willen houden kunnen deze tas gratis lenen. De tas is geschikt voor kinderen van de hoogste klassen van de basisschool en de onderbouw van het voortgezet onderwijs.

 In de spreekbeurttas (zie foto: een fietstas van gerecycled plastic) zitten diverse producten uit onze winkel. Verder zit er in de tas een map met informatiemateriaal over de wereldwinkel in het algemeen en wereldwinkel Zetten in het bijzonder. Van alle artikelen die in de tas zitten is een kleine beschrijving aanwezig (wat is het, waar komt het vandaan, etc.). Kinderen kunnen dus de spullen laten zien,  een muziekje laten horen (er zit ook een cd in) en een en ander toelichten op basis van het informatiemateriaal. De tekst van de spreekbeurt moeten ze echter zelf maken.

 Bij het ophalen van de tas stellen we wel als voorwaarde dat een ouder of verzorger tekent voor de ontvangst. De tas kan maximaal voor twee weken worden geleend, van te voren bespreken is mogelijk. Mocht er bij het terugbrengen van de tas iets kapot zijn of ontbreken, dan worden de kosten in rekening gebracht. Meer informatie kunt u krijgen in de winkel of via de mail: wwzetten@hotmail.nl.

    foto  'Matoesjka productions' 

REIZEN  

De vakantie staat weer voor de deur en daarmee de grote uittocht. Er wordt wel eens gezegd dat de vakantievoorbereidingen het leukst zijn. De fel gekleurde vakantiefolders en brochures zijn schitterend, de verhalen van je globetrottende buurman fantastisch, de reisblogs op internet meeslepend en op de enkele vakantieansichtkaart die je nog krijgt, schijnt altijd de zon. Ben je eenmaal op reis, dan kan het zijn dat de ellende toeslaat. Zo heb ik een niet nader te noemen familielid, die enorme vliegangst heeft en altijd stijf van de valium als een zombie in het vliegtuig zit. Met de trein is soms ook geen aanrader. Zelf heb ik eens in een smoorhete geheel computergestuurde ICE trein gezeten, waar de airco uitgevallen was en geen raampje open kon. De auto is misschien nog het ergst van allemaal. Files, kotsende kinderen, autopech en geen wegenwacht in de buurt of een tomtom die uitvalt waardoor je op een idyllische onverharde landweg op het platteland verzeild raakt.

Geen wonder dat diverse mensen voor ze op reis gaan, zich voorzien van een geluksbrenger uit de Wereldwinkel. De bekendste is de bronzen mini reisboeddha, waar een rijstkorrel in zit. Ook andere minuscuul kleine Boeddhabeeldjes brengen geluk. Klein ( 2 cm), dus gemakkelijk mee te nemen. Er wordt gezegd dat alleen een gekregen Boeddha geluk brengt, maar jezelf een (kleine) Boeddha cadeau doen kan ook, mits de intentie goed is en het beeldje met respect behandeld wordt. Dus niet tussen de vieze onderbroeken mee naar huis nemen. De beeldjes komen van de erkende importeur Sawa Hasa. Dit betekent: ”precies goed voor iedereen”. Een citaat uit de doelstellingen van de organisatie: ”Met handel van producten uit ontwikkelingslanden de kloof tussen rijk en arm verkleinen. Armoede….vormt een voortdurende bron van spanning en tegenstelling tussen individuen en groepen in de samenleving. Handel is de motor van ontwikkeling”. Sawa Hasa is een organisatie zonder winstoogmerk. De winst wordt geïnvesteerd in de uitbouw van ontwikkelingshandel.

Ga dus gerust op weg komende tijd met een geluksbrenger uit de Wereldwinkel, precies goed voor iedereen, ook voor de producent van de Boeddhabeeldjes.

Vogels

  foto  'Matoesjka productions' 

Er hangt een nestkastje aan de muur van het huis. Het staat volop in de belangstelling van meneer pimpelmees. Hij hipt af en aan, inspecteert het kastje grondig en vertimmert wat aan het ingangsgat. Zijn vrouwtje moet het nog goedkeuren en die is kritisch. Hij zingt zijn mooiste lied erbij, misschien brengt muziek haar in een goede stemming. Vogels… je kunt er uren naar kijken. Je kunt er zelfs een beetje jaloers op worden, want ze vliegen waar ze willen, over alle grenzen heen. Voelen zich zo vrij als een vogel. Misschien verklaart dat de aantrekkingskracht die ze op mensen hebben. In de Wereldwinkel is de vogel in ieder geval een gewild product. Er zijn vogels van uiteenlopend pluimage. Metalen, stenen en houten vogels. Vogels van mozaïeksteentjes en soms met een echt veertje. Hanen, kippen, uilen en exotische exemplaren.

Uit Mexico komt de populaire voederplaat met daarop een drinkbakje en één of meerdere vogels. Het is gemaakt van klei, wat ter plekke ruimschoots voor handen is. Voor het kleuren worden 100% natuurlijke verfstoffen gebruikt. Importeur is de Evenaar, die al sinds 1986 fair trade producten levert aan de Wereldwinkels. Hun doel is een duurzame handelsrelatie aangaan met de producenten, die daardoor een vast inkomen hebben en hun bedrijf verder kunnen ontwikkelen.

Zo bouwt alles wat leeft aan zijn toekomst!

 Quinoa

 Quinoa (spr. uit kienwa) is in Nederland nog vrij onbekend. Het kan als vervanger dienen van rijst, couscous, e.d. Het is gezond en rijk aan vitaminen (B2 en E), calcium, eiwitten en mineralen.  De eiwitten bevatten alle noodzakelijke aminozuren in de juiste dosis en zijn bovendien goed verteerbaar. Quinoa is geen graan, maar een zaad (verwant aan spinazie) en komt uit de Andes. De Azteken zijn duizenden jaren geleden begonnen met het gebruiken van de zaden voor de bereiding van rituele drankjes en voedsel. Quinoa wordt nog steeds verbouwd in Zuid-Amerika, maar het groeit nu ook in India en Nepal.

Quinoa neemt tijdens het koken (± 15 minuten) ongeveer driemaal zijn gewicht aan. Per persoon is 80-100 gram rauwe quinoa voldoende.  De Quinoa die onze winkel verkoopt komt uit Bolivia en is van Joannusmolen. Kijk voor meer informatie en recepten op www.joannusmolen.com .

foto  'Matoesjka productions' 

SJAALS

Sjaals zijn een halszaak. Ze doen je niet de das om, maar verfraaien het uiterlijk. In deze dagen zijn dassen en sjaals de slagroom op de taart van je winterjas. Met hun modieuze, smaakvol gekozen kleuren geven ze je nog een beetje vrolijke uitstraling, als je op een loodgrijze dag in de natte sneeuw loopt te soppen. Bovendien kun je de oncharmant rood aangelopen neus verhullen door diep in je sjaal te duiken.

Anders is het met de luchtige siersjaaltjes. Er zijn vrouwen (en ook mannen) die hun hele leven zweren bij een sjaaltje om de nek. Zelf was ik meer het kettingtype, maar met het alsmaar stijgen der jaren greep ik toch naar sjaaltjes om de onontkoombare verrimpeling van de hals nog enigszins te camoufleren. De Wereldwinkel heeft veel gekleurde zijden sjaals uit India.

Zijde komt van de cocon van de zijderups, die haar eitjes in de moerbeiboom legt. Deze zijn aangeplant in het stroomgebied van de rivier de Ganges. Zodra de larven uit de eitjes komen, worden ze in een bamboemand gezet. Dag en nacht worden de vraatzuchtige beestjes voorzien van bladeren, om te voorkomen dat ze doodgaan. Na een aantal weken beginnen de larven cocons te vormen. Die worden in de zon gelegd om te drogen. Het ontdraden van de cocons is vrouwenwerk, terwijl de mannen het weven voor hun rekening nemen. Met de opbrengst van hun werk en langetermijnleningen zijn ze in staat goede weefgetouwen te kopen. Het bedrukken van de zijde gebeurt in Calcutta. Na het bedrukken wordt de zijde gestoomd, gewassen, gedroogd en met houten hamers zacht geslagen. Als laatste wordt de sjaal gestikt.

Sjaals: een halszaak voor onze Indiase zijdeproducenten!

foto  'Matoesjka productions' 

BOEDDHA’S: VAN VER EN DICHTBIJ

 ”Wie verre reizen doet, kan veel verhalen”, luidt een Nederlands gezegde. Dat doet me denken aan die ouderwetse dia-avonden. Met een ronkend apparaat en een scherm. De hele kamer moest verduisterd; gelukkig maar, dan viel het niet zo op als de oogleden wat zwaar werden en dichtvielen. Vijftig keer Annie op het strandlaken aan de Spaanse Costa en tien keer Jan op een ezeltje. Soms was er pauze met borrel en pinda’s, dan ging het verder met Annie en Jan aan de paella en de sangria.Tegenwoordig verhalen de reizigers anders. Je kunt hun blog volgen op internet of er zijn mooie foto’s vloeiend aaneen gesmeed op een dvd, al dan niet met (passende) muziek. Jan en Annie gaan ook niet meer naar de costa’s. Ze gaan op safari in Afrika, of maken een trektocht in het Indonesische oerwoud, of een bergtocht in Nepal. Misschien nemen ze als souvenir een Boeddha mee. Daar hoef je trouwens helemaal niet zo ver voor te gaan. De Wereldwinkel in Zetten heeft een grote collectie Boeddha’s uit India en Indonesië. Of uit Nepal, waar Haribol, één van onze pottenbakkers, prachtige Boeddha’s maakt. Hij heeft een bloeiende werkplaats in Bhaktapur. De ruimte waarin gewerkt wordt, is mooi, schoon en ruim. De beelden worden met volle aandacht gemaakt. Aan een Boeddha van 10 inch wordt bijvoorbeeld maar liefst twee dagen gewerkt. Eerst wordt de klei gebruiksklaar gemaakt, daarna begint het ambachtelijke werk. Voor een Boeddha worden meerdere mallen gebruikt. Hoofd, armen, romp, elk onderdeel heeft een eigen mal. De losse onderdelen worden met de hand samengesteld tot een Boeddha. De subtiele details, zoals het haar, worden zeer secuur met een spateltje aangebracht. Daarna wordt het beeld gedroogd. Wanneer de klei droog is, wordt het beeld gebakken in Haribol’s gloednieuwe oven. Tenslotte krijgen de Boeddha’s verschillende lagen verf en wordt de goudpasta aangebracht. Haribol heeft 32 werknemers in dienst, waaronder veel vrouwen uit arme pottenbakkersgezinnen. Jan en Annie nemen geen souvenirs meer mee van hun verre reizen. Ze kopen die in de Wereldwinkel in hun eigen dorp en helpen zo Haribol en alle andere producenten uit verre landen.

foto  'Matoesjka productions' 

GEUREN en hun uitwerking.

“Wat ruikt het hier…”. Dat kan iets heel aangenaams zijn. Zoals in de volgende voorbeelden. De deur van de bakkerswinkel staat open. De geur van knapperig vers brood waaiert naar buiten. “Lekker”, zeggen de klanten watertandend. Het is een warme zomeravond. De rozen en jasmijn staan volop in bloei. “Heerlijk” zeggen we en stoppen onze neus in de bloemen. Reclametijd op tv. Een man sport zich in het zweet, maar heeft de enige goede deodorant op, zodat zwijmelende dames zich als een magneet tot hem aangetrokken voelen.

Maar reuk kan ook voor zeer onprettige ervaringen zorgen. Een voorbeeld. Je rijdt met de auto door het platteland, waar boeren net gegierd hebben. De stank dringt de auto binnen. Zegt je partner doodleuk: “het komt toch wel van buiten he?” Nou zeg. Bij binnenkomst in de Wereldwinkel ruik je wierook. Geen wonder, de wierook en geurolie staan meteen bij de deur. Ze zijn van het merk Moeders Geuren en worden geleverd door de importeur Mira, die in 1976 een fabriekje stichtte in Indiase industriestad Pondicherry. Het grootste deel van de werknemers bestaat uit vrouwen. De verdienste ligt boven de plaatselijke norm. Er is een medische verzekering en een spaarplan voor de bruidsschat. Verder gaat een bepaald percentage van de winst naar een scholenproject.

De geurolie van Moeders Geuren is een natuurlijke olie, bevat geen alcohol en is heel geconcentreerd, waardoor het economisch in gebruik is. Het kan al dan niet verdund met water in een aromalampje gebruikt worden of op het lichaam aangebracht worden als parfum. Geur heeft invloed op bepaalde stemmingen en emoties. Zo brengt lavendel rust en ontspanning en rozengeur stimuleert harmonie. Een lijst met geuren en hun uitwerkingen is in de Wereldwinkel verkrijgbaar. Naast geurolie en wierook is er een uitgebreide collectie geur- en wierookbranders, geurkussentjes en geschenkpakketjes met geurproducten. Probeer ook eens de nieuwe wintergeuren, zoals cederhout, eucalyptus, sinaasappel en anijs. De uitwerking zal een beter bestaan zijn voor de vrouwen van Moeders Geuren.

  foto  'Matoesjka productions' 

CHOCOLADE

     Wat doe je als je een stukje moet schrijven over chocolade? Tegenwoordig kijk je op internet op de digitale encyclopedie WikipediA, hoewel de papieren versie nog in dikke delen de boekenkast vult. Vroeger kwam er wel eens intellectueel uitziende man mee ”op de deur”. Daar moest je mee uitkijken, want je kon er behoorlijk de teil mee in gaan. Dit terzijde.

Chocolade dus. De kliks op WikipediA brengen wat interessante feitjes. Het was al bij de Azteken in Zuid-Amerika bekend onder de naam xocoatl. Spanjaarden brachten het naar Europa en via de hertog van Alva naar Nederland. Chocolade werd in die tijd alleen maar gedronken. De eerste eetbare chocolade werd gemaakt in Engeland in 1847.

Nog meer wist-u-datjes. Pure chocolade heeft een gunstige uitwerking op bloeddruk en bloedvaten. Wetenschappelijk bewezen: dan is het waar, al weet je dat tegenwoordig ook niet meer. Verder vermeldt Wikipedia dat het weggeven van chocoladeproducten vaak als geschenk van liefde wordt gezien! Nooit geweten. Met Sinterklaas heb ik wel eens een chocolade sigaar aan een verwoede paffer gegeven met - in dichtvorm- de opmerking dat hij daarmee moest stoppen. Of een chocolade steeksleutel voor een zwager die mijn auto moest repareren. Tot mijn schande had dit alles niets met liefde te doen.

Wat u misschien ook niet weet is dat de arbeidsomstandigheden op sommige cacaoplantages in bv Ghana en Ivoorkust bedroevend slecht zijn en dat de cacaoboeren een veel te lage prijs krijgen voor hun cacaobonen. Gelukkig hebben in de Wereldwinkel alle soorten chocolade het Max Havelaar keurmerk. Een van de chocolades is Divine, die de cacaoboeren een gegarandeerde prijs en een premie voor de cacaobonen geeft. Bovendien wordt een langdurige handelsrelatie beloofd. Daarnaast zijn de boeren gedeeltelijk eigenaar van Divine, waardoor ze inspraak hebben in de organisatie en mee delen in de winst. De Divine chocolade is gemaakt van de allerhoogste kwaliteit cacaobonen en alleen met natuurlijke ingrediënten. De toegevoegde suiker komt uit Malawi en heeft ook het Max Havelaar keurmerk.

Chocolade: voor een wetenschappelijk verantwoord, liefdevol cadeau met een oeroude geschiedenis en goed voor de cacaoboer!

foto  'Matoesjka productions' 

PROEVERIJ THAISE KOOKPRODUCTEN EN WIJN

Mijn oma kon goed koken en voorzag ons van stevige (lees vette) kost. De sudderlapjes waren voorzien van een dikke vetrand, waar wij pruilend op neer keken. ”Geef maar aan opa, die lust het graag”, zei mijn oma dan altijd. Waarop wij opgelucht alle vetranden naar opa toeschoven.

Tijden veranderen, zeker in de Hollandse keuken. De spruitjeslucht is verjaagd door de geuren van Indonesische rijsttafel, Chinese mie, Italiaanse spaghetti, Spaanse paella en Griekse mousaka. Loop maar rond in een willekeurige stad en de geuren van keukens uit de hele wereld komen langs. Je kunt Mexicaans, Surinaams, Frans, Afrikaans en Thais gaan eten.

Wat dat laatste betreft: Fair Trade Original komt dit najaar met een gloednieuw assortiment Aziatische kookproducten die gemaakt worden in Thailand met fairtrade ingrediënten. Met twee woksauzen, de rode en groene curry, de sweet chili saus en de ketjap manis maakt iedere liefhebber moeiteloos een originele Aziatische maaltijd. Extra ingrediënt: de boeren die de pepertjes, suiker en sojabonen leveren, ontvangen een eerlijke prijs en een ontwikkelingspremie om te investeren in hun toekomst. Zo kunnen ze hun bedrijfsvoering en organisatie verbeteren om meer grip te krijgen op hun productie.

Om de Aziatische kooklijn te introduceren organiseert de Wereldwinkel op zaterdag 8 oktober van 11.00-15.00 uur een proeverij. Naast de Thaise kookproducten kan er ook Zuid-Afrikaanse wijn worden geproefd. Met het oog op de komende decemberdagen kunt u alvast een slokje proberen van de rode Shiraz en de Vonkelwijn (Zuid-Afrikaans voor mousserende wijn)

Er valt een wereld aan (h)eerlijk eten te ontdekken in de Wereldwinkel!

groeten uit ....   foto  'Matoesjka productions' 

Groeten uit…

 Raakt de kleurige vakantiekaart met verre stranden, bergen, kerken en dorpsgezichten uit de tijd? Vervangen door het grijze scherm van de mobile telefoon met daarop de sms: “goed aangekomen, mooi weer. Gr…” Vroeger kreeg je kaarten met groeten uit Benidorm, Bergen aan Zee of Valkenburg. Sommige waren vol beschreven, boven tot aan de postzegel toe. Ook onderaan en opzij werd de rand voorzien van volzinnen, zodat het adres als het ware een eiland werd op de rechterkant van de kaart. Hartverwarmend zo’n groet van een vakantieganger. De kaarten werden allemaal zorgvuldig bewaard in een daarvoor bestemde kaartenhouder. Niet weggeklikt met de toets ”verwijderen”.

Tijden veranderen, maar kaarten blijven bestaan. Zeker in de Wereldwinkel waar een groot assortiment kaarten te vinden is. Geen vakantiekaarten, maar voor allerlei andere gelegenheden, als verjaardagen, verhuizingen en geboorten. Ook is er een grote collectie stemmige condoleance kaarten. Veel kaarten zijn niet bedrukt met tekst, zodat ieder zijn eigen woorden en wensen erin kan schrijven. Het grootste deel van onze kaartencollectie komt van de firma Floris Recycled Stationery, afgekort Floris. Dit bedrijf is in 1977 opgericht door Jan Floris. Hij begon met het maken van kringloop wenskaarten, briefpapier, schrijfblocs, e.a. van milieuvriendelijk materiaal. De uitgangspunten van Jan Floris waren: hoge morele waarden toepassen in het zakendoen en de schade aan de natuur verminderen. Het bedrijfslogo werd: help immer, kwets nimmer. Dit logo vindt u op elk papierproduct van Floris. De producten van Floris zijn gemaakt van oud papier, dat met water en zeep wordt gewassen en ontdaan van nietjes en tape. Dit proces heeft minder energie nodig dan de productie van nieuw papier. Er worden geen bomen verbruikt en het geeft minder afval. Alles wordt bedrukt met plantaardige olie (lijnzaad- en sojaolie). Het is een schoon productieproces, er wordt b.v. geen vernis gebruikt en geen foliedruk. Verder gaat 10% van de winst naar een ziekenhuis voor arme Indiase boeren. Dit ziekenhuis in India geeft gratis hulp aan de armen. Het is een modern ziekenhuis, met o.a. een afdeling cardiologie en urologie. Tegenover het ziekenhuis is een dorp voor familieleden van de zieken. Ze blijven daar gedurende de tijd dat het familielid in het ziekenhuis ligt en helpen met de verzorging. De kamers worden gratis aangeboden.  

Naast kaarten heeft de Wereldwinkel nog andere papierwaren als memo- en schrijfblocs, verjaardagskalenders, dagboeken en briefpapier.

Prijswinnares Fair Trade Ontbijtpakket Angelien Hertgers

Prijswinnaars verlotingsactie Wereldwinkel Zetten, de heer en mevrouw Van Schaik, wonnen een tajine met passende inhoud

Voor moeders

Nog een paar weken en het is weer zover…Moederdag. Tijd voor ontbijt op bed. Dat schijnt erbij te horen, ook voor moeders die nooit ontbijten of dit nooit op bed doen. Het kan als volgt verlopen: een klaarwakkere moeder hoort met gespitste oren gerommel in de keuken. Hoe moet dit in vredesnaam goed gaan! Dan zwaait de slaapkamerdeur open en komt de familie binnen met als middelpunt degene die zeer geconcentreerd, voetje voor voetje lopend, het ontbijtblad draagt. Hierop thee, beschuit, een glas sinaasappelsap en een eitje. Moeder vangt deskundig het al omlaag kieperende blad op. Gelukkig duikt het ei en niet de thee het bed in. Daarna wendt moeder complete verrassing voor: ”wat heerlijk, wat ziet dat er lekker uit”…De gespannen gezichtjes klaren op en stiekem hoopt ze, dat de jongste niet met een denderende vaart op bed springt. “Mmm, lekkere jam” zegt moeder, terwijl ze de thee voor de zekerheid maar op het nachtkastje zet. ”Uit de Wereldwinkel”, zegt de oudste, “alles is uit de Wereldwinkel. Speciaal voor jou.”

Leuk bedacht van deze kinderen. De Wereldwinkel heeft inderdaad diverse soorten thee, koffie, vruchtensappen en broodbeleg. Biologische honing, hagelslag, pindakaas en de lekkere jam die moeder proefde, is onze nieuwe perzikgember jam. Deze jam wordt gemaakt in Swaziland, bij het jam- en chutneyfabriekje Eswatini. (keuken van Swaziland) Het wordt helemaal gerund door vrouwen van het platteland, die vaak uit polygame huwelijken komen of alleenstaande moeder zijn en de zorg hebben voor gemiddeld vijf tot zeven kinderen. Door de steun van Fair Trade Original kregen ze een nieuw, schoon gebouw, een voorheftruck, grote roestvrij stalen pannen en werd er een koelruimte gebouwd.

De vrouwen van Eswatini krijgen een regelmatig inkomen, kunnen hun kinderen naar school sturen en zelf lezen en schrijven leren. Ze worden deskundig geadviseerd over het maken van jams en chutneys en hoe je die aan de westerse smaak moet aanpassen.

Omwonende boeren leveren fruit en groenten aan het fabriekje. Ook zij kunnen rekenen op een regelmatig inkomen.

Van dinsdag 10 t/m zaterdag 28 mei organiseren de Wereldwinkels, ter gelegenheid van World Fair Trade Day een kassabonnen-actie. Bij aankoop van minimaal € 5,- kunt u een ontbijtpakket ter waarde van € 20, - winnen. U moet dan uw kassabon en het actiekaartje, dat u erbij krijgt, inleveren in de Wereldwinkel. Dan maakt u ook nog een kans op de landelijke hoofdprijs: een ontbijtpakket ter waarde van  € 275,-!

foto  'Matoesjka productions' 

Geluk gewenst!

Hoe vaak worden er geen gelukwensen uitgesproken? Het begint al in januari met gelukkig Nieuwjaar. Dan zijn er de gelukwensen voor je verjaardag, met de geboorte van een (klein)kind, veel geluk in je nieuwe baan, geluk met je nieuwe huis etc. Iemand wenst je geluk, maar wanneer ben je gelukkig? Met genoeg geld? Met fijne vrienden? Met veel familie of juist zonder? In de natuur of juist in een drukke stad? Met een glanzende carrière of zonder ambitie? Of ben je al gelukkig bij afwezigheid van ongeluk? Geluk is in ieder geval een benijdenswaardige toestand, gezien de grote hoeveelheid gelukwensen die brievenbussen en mailboxen vullen bij een jaarwisseling.

In de Wereldwinkel zijn diverse artikelen om iemand geluk te wensen. Olifanten bv in allerlei kleuren en maten. Deze zijn bij veel volken het symbool van kracht, wijsheid en geluk. De bekende lieveheersbeestjes ontbreken natuurlijk niet, maar de geluksbrenger bij uitstek is het gelukspoppetje! Eén van de producentengroepen van gelukspoppetjes is Saker Nan in Guatemala. Het is een groep van ongeveer dertig vrouwen, die geheel in de rijke traditie van de Maya indianen, de Guatemala Worry Dolls produceren. Van deze poppetjes wordt gezegd dat ze je zorgen doen verdwijnen. Voor je gaat slapen, vertel je ze waar je over in zit. Dan leg je de poppetjes onder het kussen en als je wakker wordt, zijn je zorgen verdwenen. De gelukspoppetjes worden helemaal met de hand gemaakt. De basis is een stukje ijzerdraad, met daar omheen draad en textiel. De gezichtjes worden met de hand beschilderd. Met het geld dat de vrouwen van Saker Nan verdienen, kunnen hun kinderen naar school. Zelf zijn ze voor een belangrijk deel analfabeet. Verder kunnen de families door de verdiensten over meer landbouwgrond beschikken. Dit is belangrijk voor de teelt van mais en bonen: het basisvoedsel in Guatemala. Gelukspoppetjes zijn er in allerlei soorten. De mini’s (iets groter dan 1 cm) zijn per stuk verkrijgbaar of in handgemaakte ovale doosjes. Leuk om op een pakje te plakken of op een boekenlegger (ook in de Wereldwinkel verkrijgbaar). Grotere gelukspoppetjes zijn los te koop of in gehaakte of stoffen zakjes. Ook zijn er gelukspoppetjes voor bruidsparen.

Laten we hopen dat de gelukspoppetjes de vrouwen van Saker Nan heel veel geluk brengen!

  foto  'Matoesjka productions' 

WENSKAARTEN

 ”Net een kerstkaart”, verzucht een eenzame wandelaar in het sneeuwlandschap. De lucht is staalblauw, de huizen zijn dik bemutst met sneeuw en de bomen lijken bespoten met slagroom.Kerst- en nieuwjaarskaarten: vorige maand zijn er weer miljoenen verstuurd. Inderdaad: meestal met een afbeelding waar sneeuw opstaat. Sneeuw- en kerstmannen, huisjes, lantaarns, eekhoorns en kerkjes in de sneeuw, foto’s van winterlandschappen etc.

In de Wereldwinkel zijn de weinig overgebleven kerst- en nieuwjaarskaarten ingepakt en naar zolder getransporteerd. Gelukkig blijft er het hele jaar door een uitgebreide collectie schitterende wenskaarten verkrijgbaar! Die worden soms in Derde Wereldlanden geproduceerd, zoals de Fair Mail kaarten. Dit is een bedrijf dat wenskaarten produceert in India en Peru. De foto’s op de kaarten zijn gemaakt door kansarme tieners. Ze krijgen 50% van de winst van de verkoop van hun eigen kaarten, bv om hun studie te financieren. Fair Mail biedt fotografietraining, een medische verzekering en verdere begeleiding. Soms worden kaarten niet in Derde Wereldlanden gemaakt, maar gaat een deel van de opbrengst naar projecten in Derde Wereldlanden. Zoals de kaarten van Floris Recycled Stationery (papierwarenhandel op z’n Hollands gezegd). Dit bedrijf is in 1977 opgericht door Jan Floris. Zijn uitgangspunten waren: hoge morele waarden toepassen in het zakendoen en de schade aan de natuur verminderen. Het bedrijfslogo werd: help immer, kwets nimmer. Dit logo vindt u op elk papierproduct van Floris. De producten van Floris zijn gemaakt van oud papier. Alles wordt bedrukt met plantaardige olie (lijnzaad- en sojaolie). Het is een schoon productieproces, er wordt bv geen vernis gebruikt en geen foliedruk. Bovendien gaat tien procent van de winst naar een ziekenhuis voor arme Indiase boeren. Dit ziekenhuis geeft gratis hulp aan de armen. Het is een modern ziekenhuis met o.a. een afdeling cardiologie en urologie. Tegenover het ziekenhuis ligt een dorp voor familieleden van de zieken. Ze blijven daar gedurende de tijd dat het familielid in het ziekenhuis ligt en ze helpen met de verzorging. De kamers worden gratis aangeboden.

Ook zijn er in de Wereldwinkel kaarten van Unicef verkrijgbaar, een organisatie die zich inzet voor educatie, gezondheid en bescherming van kinderen in ontwikkelinglanden. Daarnaast is er nog een kleine collectie kaarten van Amnesty International. Van bekende importeurs als Bondgenoot en Fair Trade zijn er diverse schitterende kaarten. Hoewel de nieuwjaarskaarten opgeruimd zijn, wensen we alle producenten en projecten in de Derde Wereld in goed jaar toe!

SPEELGOED UIT SRI LANKA

Kleine Bram zit op zijn pamper in de box. Om hem heen liggen fel gekleurde puzzelstukken. Hij produceert allerlei geluidjes en speekselbelletjes. Hij pakt resoluut een groen puzzelstuk en steekt het in zijn mond. Het vochtige puzzelstuk gooit hij daarna krachtdadig uit de box. Hetzelfde doet hij met een rood puzzelstuk. Brammetje kreeg van zijn moeder een puzzel uit de Wereldwinkel. Het is één van de vele speelgoedartikelen die de Wereldwinkel verkoopt. Vooral in november wordt er, als Sinterklaas in aantocht is, veel ingekocht.Het bekende, felgekleurde houten speelgoed is van een aantal producenten uit Sri Lanka. In hun speelgoed werkplaatsen zijn 400 mensen werkzaam. In de altijd groene natuur van Sri Lanka staan veel snelgroeiende bomen, zoals de rubber- en acaciaboom. Deze houtsoorten zijn heel geschikt voor het maken van speelgoed. Na het kappen en drogen wordt het hout in lange latten gezaagd en met een zeefdruk worden de puzzels erop gedrukt. Dan worden ze uitgezaagd en geschuurd. Het schilderen gebeurt vaak bij vrouwen thuis. De verf moet aan allerlei eisen voldoen. Ze is gegarandeerd gifvrij. Alle artikelen dragen het CE keurmerk. Er worden testen gedaan, zodat de producten kindvriendelijk en veilig in gebruik zijn. 

Naast puzzels wordt er in Sri Lanka nog veel meer houten speelgoed geproduceerd, zoals blokkendozen, boekenstandaards en educatief speelgoed. Door het werk in de speelgoedwerkplaatsen kunnen de mensen in hun levensonderhoud voorzien. De lonen zijn goed en de zorg is optimaal. Zo worden de mensen die te ver weg wonen opgehaald en thuisgebracht. In sommige werkplaatsen werken ook gehandicapten. Houten speelgoed is maar een greep uit de collectie. Ook uit Sri Lanka komen bv de kleurige knuffels en poppen.

Wie in de komende tijd een origineel en handgemaakt cadeau aan de (klein) kinderen wil geven, kan bij de Wereldwinkel terecht. Zo kunnen de komende generaties opgroeien met producten uit de Derde Wereld. Jong geleerd, oud gedaan.

Thee

Hoe is eigenlijk de verhouding tussen mannen en thee? Toegegeven, er zijn spannender verhoudingen om ter discussie te stellen, maar toch. In mijn beleving drinken de wat oudere mannen, afgezien van hun ontbijttheetje, liever iets ”pittigers”. Daarentegen heeft mijn trendy zoon de hele dag een thermoskan thee klaar staan, het liefst met munt. Vrouwen zijn vanaf de uitvinding van het woord theetante (theeoom bestaat bij mijn weten niet) verzwelgers van grote potten thee. En horen ze niet, als symbool voor een degelijke opvoeding, met de thee klaar te zitten als de kinderen uit school komen? Het zou echter kunnen dat de bestaande verhoudingen behoorlijk op z’n kop gezet worden door de introductie van de nieuwe, 100% biologische Té de Origen in de Wereldwinkel. In allerlei smaken en met het Max Havelaar keurmerk!

Het is niet zomaar een thee, maar een thee met een verhaal. Een verhaal over boeren in o.a. Sri Lanka. Daar werd in 1997 de Small Farmers Association (SOFA) opgericht. SOFA verkreeg in hetzelfde jaar de biologische certificering en werd een jaar later ook Fair Trade gecertificeerd. Wat dat inhoudt voor de boeren blijkt uit het volgende: Punchibanda is 65 en is samen met zijn vrouw lid van SOFA. De grond om hun huis was eigendom van een grootgrondbezitter die het verwaarloosde. De regering onteigende het en gaf een halve hectare aan Punchibanda en zijn echtgenote. Nadat ze alle struiken hadden verwijderd en het land geëgaliseerd, zijn er met behulp van SOFA jonge theestruiken aangeplant. Elke twee jaar planten ze nieuwe om een goede kwaliteit thee te houden. Naast thee verbouwen ze: peper, kruidnagel, vanille, etc. Een deel is voor eigen gebruik, de rest wordt aan SOFA geleverd. Op hun land wordt gewerkt zonder kunstmatige bestrijdingsmiddelen en kunstmest. Punchibanda maakt zelf compost en biologische gier.

De thee en specerijen worden verwerkt, verpakt en geëxporteerd door de firma Biofood. Onder de naam Té de Origen staat het nu op de schappen van onze Wereldwinkel. Samen maken ze zich sterk voor de positie van deze kleine theeboeren. De fair trade premie wordt ingezet voor gemeenschapsprojecten. In het geval van Punchibanda waren dat: trainingen financieel beheer, vervangen van theestruiken, aanschaf van vee en distributie van landbouwgereedschappen. Té de Origen: voor rijp en groen, jong en oud, man en vrouw.

 foto  'Matoesjka productions' 

KOFFIE: HET OUDE PAK IN EEN NIEUWE ZAK

Koffie is de smeerolie van de Nederlandse samenleving, wordt er wel eens gezegd. In andere landen wordt een minuscuul klein kopje in één teug weggewerkt, staand aan een bar. Koffie drinken in Nederland is meer een sociale bezigheid. In de koffiepauzes worden verhalen uitgewisseld, vriendinnen en buurvrouwen gaan bij elkaar op de koffie.”Kom je koffie drinken” betekent: laten we weer eens bijpraten. 

Al vanaf de begindagen wordt er in de Wereldwinkel koffie verkocht. Met het Max Havelaar keurmerk, wat inhoudt dat de arme koffieboeren een gegarandeerde minimumprijs krijgen voor hun koffie. Alleen: het uiterlijk van de oude vertrouwde koffie verandert nogal eens. Ook nu is dat het geval. Het pak koffie is vervangen door een zak (soft pack) met de naam Café de Origen. Die is qua samenstelling precies dezelfde als de oude fair trade koffie, maar smaakt beter. Dat heeft te maken met de nieuwe zak van zacht vacuüm, zonder aluminium, waarin de koffie zo snel mogelijk na het branden en malen verpakt wordt. Hoe sneller, hoe minder aroma de koffie verliest. De zak is ook veel beter voor het milieu. Hard vacuüm verpakkingen bestaan uit twee lagen waardoor er dubbel zoveel grondstoffen nodig zijn en dus dubbel zoveel afval. De lege verpakking kan ingeleverd worden bij het plastic afval. Het assortiment in onze Wereldwinkel bestaat uit: aroma koffie (=roodmerk), zilver- en goudmerk, décafe (blauw) en bio (groen). Daarnaast is er de espresso bonenkoffie ”Guatemala.” Op de achterkant van het pak staat het verhaal achter de koffie: informatie over de herkomst van de koffie en de koffieboeren. Leuk om te lezen!

Laten we vooral meer bij elkaar koffie gaan drinken. Beter voor de koffieboeren!

 foto impressie van 'Matoesjka productions' 

Wikipedia zegt het volgende over koffie:

Koffie is een meestal warm genuttigde drank die onder andere het oppeppende middel cafeïne bevat. Koffie wordt gemaakt van de gemalen, gedroogde, en geroosterde zaden van de koffieplant. Deze zaden worden koffiebonen genoemd. Door de bril van een plantkundige is dit een foute benaming want bonen zijn vruchten en geen zaden. Tijdens het roosteren - ook wel branden genoemd - ontstaan zo'n 700 verschillende chemische stoffen. De gebrande koffiebonen worden gemalen en ongemalen verkocht.

De koffie die wordt verkocht is meestal een mengsel van gebrande zaden van twee (botanische) koffiesoorten: Coffea arabica en Coffea robusta (synoniem Coffea canephora). Sommige Nederlandse fabrikanten maken een onderverdeling in goudmerk, zilvermerk en roodmerk. Goudmerkkoffie bestaat meestal voor 100% uit arabicabonen, zilvermerk bestaat uit 80% arabicabonen en 20% robustabonen en roodmerk uit 70% arabicabonen en 30% robustabonen. Het verschil tussen de twee soorten koffiebonen zit met name in de smaak en het cafeïnegehalte: arabicabonen hebben een mildere smaak en bevatten ongeveer 70% minder cafeïne dan de robustabonen, die voor een pittigere smaak kunnen zorgen.

Glaswerk

Nee, niet meteen aan “glaasje op”, dus aan alcohol denken. Het gaat deze keer over glaasjes in de betekenis van glaswerk. Raar woord overigens, want ik weet niet wat glas met werk te maken heeft. Hoogstens met iets vloeibaars naar binnen werken, wat op zich nauwelijks werk is. Bij werk aan glas ben ik eerder geneigd aan onze producenten van gerecycled glas te denken. Uit Vietnam bijvoorbeeld, waar in een fabriekje ongeveer 100 mensen bezig zijn glas te vervaardigen. Als grondstof wordt afvalglas gebruikt zoals kapotte glazen, of lege flessen.

Dat gaat als volgt: alle ingezamelde afvalglas wordt stukgegooid in een grote oven. Dan wordt de oven op temperatuur gestookt en vervolgens wordt een kleurpapje gemaakt om de kleur te bepalen. Het gesmolten glas wordt achtereenvolgens met de mond geblazen. Het resultaat is mooi ambachtelijk glas, waar soms een enkele onregelmatigheid het handwerk verraadt. De Vietnamese glasproducent heeft dankzij de toegenomen orders een nieuwe werkplaats kunnen bouwen. Dat heeft gezorgd voor betere arbeidsomstandigheden van de werknemers.

Er zijn in de Wereldwinkel wijn-, limonade-, bier-, cocktail-, borrel-, likeur- en champagneglazen verkrijgbaar, met elegante, bijbehorende karaffen. Glaswerk. Wij hopen dat dit de betekenis krijgt van: veel werk voor onze glasproducenten.

MUGGEN

 ”Hij doet geen vlieg kwaad” wordt er gezegd van vredelievende personen. Zou dat ook gelden voor muggen? Of worden die door iedereen uitgemoord? Agressieve zoemers zijn het, vooral op zomeravonden als je net met een lekker wijntje uit de Wereldwinkel op je terras zit. Bzzzz… daar landt er weer één op een lichaamsdeel en voor je het weet heb je een steek te pakken. Om over de nachten nog maar te zwijgen. Echtelijke ruzies als de één wild aan het rondmeppen is en de ander wil slapen. Muggen: een wijdverbreide irritatie. Niet voor niets zijn er zoveel anti-mugproducten ontwikkeld. In de Wereldwinkel verkopen we een speciaal soort wierook: zuiveringshout, dat afstotend werkt voor muggen. Er zijn kegeltjes, normale en kleine stokjes. De grotere steviger stokken zijn speciaal voor buiten. Ze moeten aangestoken worden met een aansteker en het vlammetje moet even branden. Dan uitblazen en de stok in een grote pot met zand plaatsen.

De wierook in de Wereldwinkel wordt op de markt gebracht door Mira International, in 1976 opgericht vanuit de Mothers Service Society, een ontwikkelingsorganisatie in Zuid- India. In dat jaar kreeg Mira International het verzoek een wierookbedrijfje op te starten om wierook te ontwikkelen voor de westerse markt. De geurlijn die ontwikkeld werd kreeg de naam ”Moeders Geuren”. Van de werknemers in het wierookbedrijf is 95% vrouw. De verdiensten liggen altijd boven de plaatselijke norm. Zelfs in de trainingstijd verdienen ze meer dan het minimumloon. Bovendien is er een medische verzekering en een spaarplan, waarbij de werkneemster 10% van haar loon inlegt en het bedrijf dit met 10% aanvult. Zo kunnen de vrouwen bv sparen voor hun bruidsschat.

Muggen? Ze kunnen ons voortaan geen steek meer schelen met de geur van zuiveringshout van Moeders Geuren.

Jarig

Cadeaus, bloemen en kaarten. Lang zal ze leven…in de gloria. Je verjaardag is een feest. Hoewel: het komt me voor, dat het gevoel van spannende verwachting iets minder wordt met het stijgen der jaren. Er sluipt routine in, je ziet op tegen de drukte, je weet niet meer wat je moet vragen, je zit nog steeds in je maag met die craquelé asbak met vergulde dolfijn erop, die je vorig jaar van oom Piet kreeg en last but not least: alweer een jaar erbij! Aan de andere kant is het natuurlijk hartverwarmend als mensen je feliciteren, je verrassen, je een lang leven toewensen en blij zijn dat je er bent.

Dit jaar worden de Wereldwinkels 40 jaar. Reden voor een verjaardagsfeestje. In 1969 ging de eerste Wereldwinkel open in Breukelen naar aanleiding van de rietsuiker actie eind 1968. De toenmalige minister van Economische Zaken kreeg een groot rietsuikerhart overhandigd door Sinterklaas. De actie wilde aandacht vragen voor het feit dat er een miljard kinderen in de Derde Wereld niets uit te pakken hadden door het verkeerde suikerbeleid. De producenten van rietsuiker moesten betere kansen krijgen op de wereldmarkt.

Nu, veertig jaar later, zijn er in Nederland bijna 400 Wereldwinkels en worden hun prachtige cadeauartikelen verkocht door 12.500 vrijwilligers. Wereldwinkel Zetten eo wil u laten delen in de feestvreugde. Voor elke koper is er een klein presentje: een boekenlegger met een gelukspoppetje.

Op 9 mei a.s. is het Wereldwinkeldag. Dubbel feest dus. Ter gelegenheid daarvan wordt er op die dag een proeverij gehouden van pindasoep. Van ’s morgens 11.00 tot ’s middags 3 uur kunt u dit overheerlijke gerecht gratis proeven. Natuurlijk gemaakt van Fair Trade ingrediënten. Noteer alvast in de agenda!

Bent u toch in de winkel, dan kunt u meteen even rondkijken voor een leuk Moederdag geschenk. Een zilveren ketting uit Mexico, zijden sjaals uit India, een zeepstenen beeldje uit Kenia, etc. Er zijn cadeaus voor iedereen, maar het grootste ”cadeau” is natuurlijk voor de makers. Een basisloon voor een menswaardig bestaan zonder armoede!

Snoepgoed

 Vreemde naam eigenlijk. Het suggereert dat snoep goed is, maar wij weten wel beter. Tja…., hoe kan het dan, dat het pakje, zakje, doosje, of trommeltje met heerlijkheden zo verleidelijk is? Je loopt bewust en sterk langs Belgische bonbons, pure chocoladerepen, zachte zoete drop, Engels drop, spekjes of chips. En dan is er toch die schichtig uitgestoken hand, die er het liefst twee, drie of meer tegelijk bemachtigt. Het knisperen van de papiertjes noodt tot nog meer, hoewel Sonja Bakker over je schouder meekijkt en de woorden van de tandarts in je oren dreunen.

Bovenstaande overkomt mij wel eens, vooral bij die overheerlijke Vanilla Fudge uit de Wereldwinkel. Het zijn zachte karamels van de Fair Trade Organisation. Gegarandeerd binnen een uur op!

De rietsuiker voor de Vanilla Fudge, After dinner mints en Chocolate mints komt uit Malawi.In 1996 startte de landelijke overheid in het kurkdroge zuiden van Malawi een rijstproject om de hongersnood te bestrijden. Er werd land aan boerenfamilies gegeven en een irrigatiesysteem aangelegd. Plaatselijke autoriteiten waren het hier niet mee eens en vernietigden de pompen. Het rijstproject was failliet. In die tijd zocht een naburige suikerfabriek zelfstandige boeren om suiker te verbouwen. Dat leek de betreffende boeren een goed plan. Men ging suikerriet verbouwen en dmv een stichting, participeren in de suikerrietfabriek. Hiermee begon de ellende, want de ongeletterde boeren wisten niet dat de fabriek met torenhoge schulden zat. De eerste oogst was niet eens voldoende om de rente te betalen.

In 2004 begon de Engelse organisatie Traidcraft met import van de suiker voor fabricage van snoepwaren. De boeren besteedden de eerste fairtrade- premie aan een waterpomp, waardoor de dorpsbewoners niet meer het ziekmakende rivierwater hoefden te drinken.

Nu FTO de snoep in zijn assortiment heeft opgenomen, begint de tweede fase: een programma voor de boeren, dat hun economische zelfstandigheid moet vergroten, o.a. door inzicht te krijgen in financiën. Dus als de hand weer in het zakje Vanilla Fudge verdwijnt…dit snoep is in ieder geval goed voor de suikerrietboeren uit Malawi!

Regen

Buiten is het grijs en nat. De regen vormt bolletjes op de ruiten, die gestaag naar beneden rollen. Voor menigeen een deprimerende aanblik, vooral als dat al dagen duurt. Zong Rob de Nijs jaren geleden niet: “Zachtjes tikt de regen…ritme van de eenzaamheid”? Om over de tranentrekker ”Rain and tears” nog maar te zwijgen. Alleen van de liedjes al werd je verdrietig.

Hoe anders is de beleving van regen in drogere delen van de wereld. We waren eens in het noordwesten van Zuid-Afrika, in de buurt van de Kgalagadi woestijn (vroeger op school leerden we Kalahari), toen er een regenbui losbarstte. Iedereen was dolgelukkig, men liet de regen op gezicht, armen en benen plenzen. Kinderen maakten een dansje in de plassen. Zelf stak ik de paraplu op, wat aanleiding gaf tot enorme hilariteit. Men stootte elkaar giechelend aan, terwijl ze me met de vinger na wezen. Een paraplu gebruik je immers tegen de zon!

Aan dit voorval moest ik denken, toen ik in de Wereldwinkel een z.g. regenpijp of regenstok zag. Het zijn zowel muzikale als ceremoniële instrumenten. Van oudsher werd deze (dikke) stok gebruikt om regen op te wekken. Dit gebeurt door middel van het klaterende geluid van regen dat deze stok voortbrengt als men de stok verticaal houdt.

In Chili, waar de regenstok oorspronkelijk vandaan komt, wordt het instrument gemaakt van de stam van een afgestorven cactus, die in de woestijnen van Noord Chili groeit. De regenstokken uit Indonesië zijn van bamboe. In de holle stam worden spijkertjes geslagen. Kleine kiezelsteentjes die hierlangs naar beneden vallen, maken het geluid van regen. De regenstokken die in de Wereldwinkel liggen komen uit Peru. Ze zijn gemaakt van hout, hierin vallen zaden langs de spijkertjes. Hier wordt de regenstok als muziekinstrument gebruikt. Het regengeluid wekt geen eenzaamheid of verdriet op. Integendeel: in Chili gebruikten traditionele genezers het om patiënten rustig en ontspannen te maken. Nu nog worden er kinderen mee in slaap gewiegd. Het ritme van de regen kan dus ook ontspannend zijn en als muziek in de oren klinken.

Kaarsen uit Afrika

 Kaarsen zijn lichtpuntjes in de duisternis. Op allerlei gebied. Zo worden vaak kaarsjes gebrand bij een afbeelding of plek, die herinnert aan een dierbare overledene. Het vlammetje brengt warmte in de kilte van het verlies. Licht in een donkere periode. In deze tijd van het jaar zijn het natuurlijk de sfeermakers bij uitstek, met als hoogtepunt de uitbarsting van licht (meestal elektrisch) om en nabij Kerst.

In mijn jeugd hadden we nog echte kaarsjes in de kerstboom. Op kerstavond was het grote moment aangebroken: de kaarsjes werden één voor één aangestoken. Als je ”groot” was, mocht je daarbij helpen. Het hele gezin zat om de boom. Er werd chocolademelk gedronken en we luisterden naar kerstverhalen. Wel met een emmer water of zand in de hoek, voor het geval dat. Nu wordt de kerstboom aangeknipt met een schakelaar als het schemert. Gezellig, sfeervol ook en veel veiliger. Maar toch: dat magische moment van het ontsteken van de kaarsjes in de kerstboom is er niet meer.

In de sfeerwinkel bij uitstek, de Wereldwinkel, zijn in deze tijd allerlei kaarsen en waxinehouders verkrijgbaar. Opvallend zijn de felgekleurde, met bloemenmotieven bewerkte kaarsen met de naam ”Millefiore”, oftewel “duizend bloemen”. Het is een product van het bedrijf Swazi Candles. Deze werkplaats produceert prachtige kaarsen voorzien van authentieke patronen: de Millefiore. Deze patronen dateren al uit het oude Alexandrië, waar ze gebruikt werden als versiering van glazen kralen. Ruim 200 mensen verdienen bij Swazi Candles een vast inkomen met de productie van ambachtelijke kaarsen. Een uitkomst voor een land waar de werkloosheid onder niet-geschoolden hoog is. Een van de werknemers Dudu Mabuza, zegt hierover: ”Ik heb veel bereikt met deze baan. Een huis, een ziektekostenverzekering. Maar het beste is, dat ik me heb kunnen bekwamen tot kaarsenmaker”.

Wijn

Sommige mensen houden niet van de herfst, maar ik vind het een prachtig seizoen. Alles wat op het land heeft gebloeid en is gegroeid, draagt in dit jaargetijde vrucht. Het is tijd om te oogsten. Verse appels glimmen op de fruitschaal en knakken tussen je tanden.

De herfst is ook de tijd van de druivenpluk. Wijnkenners zien met spanning het nieuwe wijnjaar tegemoet. Apart fenomeen eigenlijk: de wijnkenner. Wat die mensen doen? Wijn drinken, proeven, keuren en het resultaat in zeer fraaie bewoordingen omschrijven. Als wijnkenner moet je een goede neus hebben (”deze wijn heeft iets kiezelachtigs in zijn geur”). Je moet een verfijnd smaakzintuig hebben (”je proeft dat de wijn op hout gerijpt is”) En het bezit van een fantasievolle woordenschat is ook nooit weg. Citaat uit een wijngids: ”Verwacht geen echt beendroge smaak, want een hint van mildheid met wat vlezigheid is present.”

Het wijnproeven door een wijnkenner doet wat hilarisch aan voor een leek. Eerst wordt het glas tegen het licht gehouden, dan onder de neus gebracht om net als een snottebel opgesnoven te worden, om vervolgens aan de mond gezet te worden voor een slok. Die slok kloekst binnensmonds achter de tanden en in de op en neer gaande gebolde wangen, maar wordt niet opgedronken: het wordt in een heuse spuugbak uitgespuugd! Nu moet u niet denken dat wijnkenners nooit wijn drinken. Er gaan ook wel degelijk slokken naar binnen. Misschien wel van de nieuwe Fair Trade wijnen van het wijnhuis Goue Vallei in Zuid-Afrika. Alle wijnen: wit, rood en rosé dragen het Max Havelaar keurmerk en kosten € 4,99. Een van die nieuwe wijnen van Fair Trade Original is de Chenin Blanc, in Zuid Afrika ook wel Droë Steen genoemd. Om deze wijn in wijnkenners termen te beschrijven: het is een witte wijn met een frisse licht droge smaak en een sprankelend fruitige afdronk. Een andere wijn is de Pinotage met een geur van frambozen en pruimen, een rijpe volle smaak en een dieprode kleur. Wijnhuis Goue Vallei, gevestigd in Citrusdal in Zuid-Afrika stimuleert democratische en sociale processen in het bedrijf en op de boerderijen. Men organiseert succesvolle educatieve programma’s. Onlangs is er een gemeenschapsruimte geopend. Financiering van de sociale projecten gebeurt uit de ontwikkelingspremie van het Max Havelaar keurmerk. Door te kiezen voor deze wijn levert de consument hieraan een actieve bijdrage.

Fair Trade wijn: met de smaak van verbeterde levensomstandigheden en de afdronk van eerlijke handel.

Geuren en luchtjes

Geen onprettiger ervaring dan stank. Franse kaas te lang in de koelkast. Vergeten zweetsokken in schoenen. Natte was een week in een plastic zak. Om ter wille van de betamelijkheid, maar te zwijgen over alles op en in het toilet. Een  aangename geur is een heel prettige ervaring. De kruidige geur in een herfstbos. Sommige bloemen en planten. Het begrip lekker en vies is heel persoonlijk. Zo vind ik de lucht van bereiding van hachee, vaak straatbreed bemerkbaar, heerlijk. Anderen vinden het stinken. Een aloud middel tegen onaangename luchtjes, is bestrijding met een sterkere, aangename geur zoals parfum. Het verhaal gaat dat koning Lodewijk de XIV van Frankrijk zich heel zelden waste, maar dagelijks geparfumeerd werd tegen zijn lichaamsgeur.

Tegenwoordig is dat, ondanks onze douche-manie niet anders. We smeren, sprayen en sticken er wat af tegen allerlei onwelriekendheden. De meeste geurartikelen zijn gebaseerd op parfum. In de Wereldwinkel worden weliswaar geen toiletsprays of bodylotions verkocht, maar in het hoekje van de wierook staan wel onze bloemenparfums. 

In 1976 startte de importeur Mira International met een fabriekje voor wierook en parfums in Pondicherry (India). Het grootste deel van de werknemers van dit bedrijf bestaat uit vrouwen. De verdiensten liggen boven de plaatselijke norm. Er is een medische verzekering en een spaarplan voor de bruidsschat. Verder gaat een bepaald percentage van de winst naar een scholenproject.

De z.g. Moeders Bloemenparfums zijn onverdunde parfums die geen alcohol bevatten. Ze zijn door hun concentratie krachtig van geur en economisch in gebruik. Ze kunnen al dan niet verdund met water in een aromalampje gebruikt worden of op het lichaam aangebracht worden als parfum. Een andere mogelijkheid is enkele druppels aan het badwater toe te voegen.

Elke geur heeft zijn eigen uitwerking. Zo brengt lavendel rust en ontspanning en stimuleert rozengeur harmonie. Een lijst met geuren en hun uitwerkingen is gratis verkrijgbaar bij de Wereldwinkel.

Allemaal geuren waar geen luchtje aan zit!

Dromen

Niets heerlijker dan even weg te dromen. Doe je dat overdag op de bank, in de auto of waar dan ook, dan zijn het dagdromen. Over een betere wereld of over vrede, over de prins(es) op het witte paard, over een reis naar de Stille Zuidzee, een sportauto of een villa in het bos. ’s Nachts kun je ook dromen, maar dat heb je zelf niet in de hand, het overkomt je. Er zijn heel aangename dromen. Zo droomde ik laatst van een hartelijk weerzien met een oude buurjongen die totaal uit mijn wereld verdwenen is. Er zijn ook nare dromen van moord, doodslag, oorlog of brand. Ware nachtmerries kunnen dat zijn. Goed dat je wakker wordt en beter is het om er helemaal niet meer aan te denken. 

Nachtmerries: zo snel mogelijk vergeten en goede dromen koesteren. Dat was ook de gedachte in de traditie van de indianen. Het idee van een dromenvanger ontstond bij de Noord-Amerikaanse Objiwa en Sioux indianenstammen. De legende vertelt dat een Sioux vrouw een kind had dat door kwade dromen gekweld werd. Ze ging naar de medicijnman om raad te vragen. De vrouw kreeg de aanwijzing om van wilgentakken een eeuwige cirkel te maken en daarin katoenen draden te spannen als het net des levens. Sindsdien wordt gezegd dat de dromenvanger ervoor zorgt dat mensen plezier beleven aan hun dromen.

Hoe werkt het nou precies? De dromenvanger wordt boven de slaapplek opgehangen, zodat die ’s morgens de eerste zonnestralen kan opvangen. De indianen geloofden dat dromen boodschappen bevatten. De dromen zullen de ontvanger dus altijd bereiken, maar de dromenvanger kan wel de doelloos zwervende nare dromen tegenhouden. Ze worden gevangen in het web en vernietigd door de eerste zonnestralen. De goede dromen echter keren via de pendels (met veertjes of kralen) terug naar de dromer. Dromenvangers zijn in allerlei schitterende kleuren, in alle maten en prijzen in de Wereldwinkel te koop. Al vanaf €3,50 kunt u uw dromen laten vangen of die van uw kinderen!

De Wereldwinkels blijven ondertussen dromen van een rechtvaardiger wereld, waarin de producenten van de dromenvangers een kans krijgen een behoorlijk bestaan op te bouwen.

Blik

Kaarsrecht als potloodstrepen lopen de wegen door zuidelijk Afrika. Ze verdwijnen in het stoffige niets aan de horizon. In het dorre landschap valt nauwelijks meer te zien dan wat stenen, struiken en elektriciteitspalen. Na uren en uren rijden in de blikkerende zon, naderden we een stadje. Meteen ontstond er allerlei bedrijvigheid. Vanaf de kant van de weg probeerde men alle soorten handelswaar te verkopen. Toen we voor een stoplicht stonden, tikte een jongen op onze autoruit. Hij liet ons een kunstig gecreëerd windmolentje zien van…. afvalblik! Met vaardige vingers en verbazend knap gemaakt.

Deze herinnering komt steeds boven als ik al die grappige autootjes, scooters en fietsjes van weggeworpen conservenblik zie in de Wereldwinkel. Deze worden gemaakt in familiebedrijfjes in Madagaskar. Het blik is verzameld bij hotels, restaurants of in het vuilnis.

Sinds importeur de Evenaar een windmolenproject heeft opgezet, gebeurt het solderen elektrisch. Voor die tijd gebruikte men een soldeerbout die op een houtskoolvuurtje verwarmd werd. Daar is veel hout voor nodig. Elektrisch solderen is beter voor de makers en het milieu, maar levert ook een beter afgewerkt product op.

De moeite waard om een blik op te werpen, als u in de Wereldwinkel bent!

(Alle artikelen zijn geschreven door Paulien van Ingen-Krijt)